Elon Musk sẽ là doanh nhân nghìn tỷ đầu tiên?

Đạo diễn Trần Lực thổi kèn saxophone trong phiên livestream bán sách của Thái Hà Books. Ảnh: Thái Hà Books.

Một số ý kiến cho rằng để tiếp cận thế hệ độc giả mới như gen Z hay Alpha, các doanh nghiệp sách cần lựa chọn KOL có độ tuổi trẻ. Thế nhưng theo một số chuyên gia marketing, độ tuổi không phải là yếu tố duy nhất quyết định. Doanh nghiệp cần cân nhắc đến những tiêu chí khác như sự phù hợp, mức độ phủ sóng, trình độ chuyên môn, hiệu quả trên mức đầu tư.

Các KOL phổ biến với thế hệ từ 8X, 9X

Trong bối cảnh hiện nay, khi các nền tảng số như TikTok trở thành kênh tiếp thị mạnh mẽ, các doanh nghiệp sách đang tích cực tìm kiếm phương thức mới để tiếp cận đối tượng độc giả trẻ, điển hình là thế hệ Gen Z và Alpha. Một trong những chiến lược được đề xuất là hợp tác với các KOL trẻ tuổi.

Tuy nhiên, trong nhiều phiên livestream bán sách trên TikTok gần đây, các khách mời tham dự vẫn chủ yếu là những người nổi tiếng thuộc thế hệ 8X, 9X như MC, diễn viên truyền hình, đạo diễn. Những cái tên như tác giả Nguyễn Thị Thu, Hoàng Anh Tú, đạo diễn Trần Lực, MC Thanh Bạch… tuy quen thuộc với thế hệ độc giả trung niên, nhưng lại không để lại nhiều dấu ấn đối với khán giả trẻ.

Sự khác biệt về thế hệ này đã tạo ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp sách khi tiếp cận đối tượng Gen Z, những người có thói quen tiêu dùng và mối quan tâm hoàn toàn khác biệt so với thế hệ trước.

Theo đại diện của Thái Hà Books, khi tổ chức các phiên livestream với những KOL thuộc thế hệ lớn hơn, doanh nghiệp từng lo ngại rằng khán giả trẻ sẽ không quan tâm do họ ít nhận biết hoặc không theo dõi các KOL này.

NSƯT Chí Trung trong một phiên livestream bán sách trên TikTok.

“Dù các phiên live với KOL lớn tuổi có đem lại kết quả tốt, tôi cho rằng việc chỉ dựa vào các KOL lớn tuổi không phải là chiến lược lâu dài. Thế hệ Alpha trên TikTok vẫn là đối tượng khó tiếp cận nếu các phiên live không sử dụng KOL có sự gần gũi về tuổi tác và sở thích”, đại diện Thái Hà Books cho biết.

Để đáp ứng nhu cầu này, Thái Hà Books đang triển khai chiến lược đa dạng hóa KOL, mở rộng hợp tác với các KOL trẻ và thậm chí là KOC - những người tiêu dùng có sức ảnh hưởng trong một cộng đồng nhỏ. Kế hoạch này nhằm đảm bảo rằng thông điệp sách không chỉ đến được với những người quan tâm từ trước mà còn thu hút được sự chú ý của các đối tượng mới, đặc biệt là giới trẻ.

Đại diện Saigon Books cũng nhận định rằng, sự thành công trong việc lựa chọn KOL phụ thuộc rất lớn vào việc tệp khán giả của KOL/KOC có trùng khớp với tệp khách hàng mục tiêu của doanh nghiệp hay không.

Ví dụ, nếu muốn nhắm đến đối tượng sinh viên, doanh nghiệp cần hợp tác với những KOL/KOC có lượng người theo dõi là sinh viên hoặc những người trẻ tuổi. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp sách phải nghiên cứu kỹ lưỡng và chọn lọc đối tác một cách thông minh, không chỉ dựa vào độ nổi tiếng mà còn là sự phù hợp với thị hiếu và nhu cầu của khán giả mục tiêu.

Độ tuổi không phải yếu tố duy nhất

Việc lựa chọn KOL trong ngành xuất bản sách đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng, không chỉ dựa trên độ tuổi mà còn phải xem xét nhiều yếu tố khác như uy tín, sự ảnh hưởng và sự phù hợp với đối tượng độc giả mục tiêu. Theo bà Linh Đàm - tác giả cuốn Marketing Matters- việc chọn KOL phụ thuộc lớn vào mục tiêu, đối tượng khách hàng và ngân sách của công ty sách.

Bà Linh Đàm - tác giả cuốn Marketing Matters. Ảnh: Alpha Books.

Một ví dụ điển hình là KOL Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT, dù ở độ tuổi 50 nhưng vẫn thu hút đông đảo người theo dõi từ Gen Z, Gen Alpha đến Gen X và Y. Những phiên livestream của ông Tiến với các công ty sách như Alpha Books và Saigon Books đã mang lại giá trị kinh tế lớn, với tổng giá trị doanh thu từ các sự kiện này lên tới hàng trăm triệu đồng.

Điều này chứng tỏ rằng, không nhất thiết chỉ các KOL trẻ mới có thể thu hút giới trẻ. Mức độ ảnh hưởng của một KOL phụ thuộc nhiều vào nội dung họ mang lại và cách họ kết nối với khán giả.

“Môi trường mạng xã hội đang biến đổi không ngừng, và hành vi, khẩu vị của độc giả trẻ cũng thay đổi theo thời gian. Do đó, các công ty sách không nên ‘đóng khung’ trong việc hợp tác với một vài KOL quen thuộc, mà cần mở rộng ra các KOL ở nhiều độ tuổi và phong cách khác nhau để duy trì sự sáng tạo, mới mẻ trong mắt độc giả”, tác giả cuốn sách Marketing Matterscho biết.

Minh chứng khác cho sự linh hoạt trong việc chọn KOL là sự hợp tác của Fonos với KOL Helly Tống, một người trẻ tuổi có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đối với độc giả yêu công nghệ. Điều này đặt ra câu hỏi tại sao các công ty sách không thể kết hợp cả KOL lớn tuổi và trẻ tuổi để đạt hiệu quả toàn diện hơn. Cuối cùng, yếu tố quan trọng nhất mà độc giả quan tâm là giá trị và lợi ích mà họ nhận được từ các KOL, bất kể độ tuổi của họ.

Chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh, người sáng lập Lebros, cũng chia sẻ quan điểm tương tự. Ông cho rằng một KOL cần phải tích lũy đủ kinh nghiệm và có nội dung sâu sắc mới có thể tạo ảnh hưởng lâu dài đến một nhóm công chúng nhất định. Vì vậy, cộng đồng người theo dõi KOL thường có xu hướng tương đồng với độ tuổi và thế hệ của họ. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là các KOL lớn tuổi không thể tiếp cận giới trẻ.

“Nhiều KOL thuộc thế hệ 6X, 7X hay 8X vẫn có khả năng gây ảnh hưởng đến độc giả trẻ nếu họ xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội phổ biến như TikTok hay Thread và tạo nội dung phù hợp với thị hiếu của giới trẻ”, chuyên gia truyền thống Lê Quốc Vinh nhận định.

Bên cạnh độ tuổi, các công ty cũng có thể cân nhắc tới các vấn đề như mức độ phủ sóng, trình độ chuyên môn, hiệu quả trên mức đầu tư và rủi ro danh tiếng.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: [email protected]. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.

“Chúng ta có mối quan hệ hợp tác chiến lược tầm quốc gia và luôn cùng nhau phát triển để không chỉ dừng lại ở việc tạo ra giá trị xuất khẩu, nâng cao hiệu quả đầu tư,… TP.HCM chính là một phần quan trọng dẫn dắt sự phát triển đa chiều giữa 2 nước”, bà Frances Adamson nói.

Về hợp tác trong giáo dục giữa bang Nam Úc và TP.HCM, Thống đốc Frances Adamson cho rằng, đây là mối quan hệ hai chiều. Điển hình, hiện tại Úc đang gửi các học sinh sang châu Á, bao gồm Việt Nam, thông qua kế hoạch New Colombo. Hay StudyAdelaide, một tổ chức giáo dục chuyên hỗ trợ sinh viên quốc tế thuộc thành phố Adelaide (bang Nam Úc), mới đây đã trao tặng 6 suất học bổng giá trị cho các sinh viên TP.HCM. 

Theo bà Thống đốc, các trường đại học công lập, các trường trung học tại bang Nam Úc đã và đang hiểu được yếu tố hai chiều này. “Chúng ta hiểu giáo dục luôn có yếu tố trách nhiệm hai chiều để có thể cùng nhau học hỏi và cống hiến nhiều hơn, qua đó nâng cao chất lượng, môi trường học tập cho học sinh”, bà Frances Adamson nói.

Bà Frances Adamson kỳ vọng thời gian tới sẽ tiếp tục có những ngôi trường của bang Nam Úc triển khai các chương trình chuẩn quốc tế ở TP.HCM. 

Nguyễn Sương

Tuy nhiên, phi hành đoàn trên chuyến Su 1515 đã thuyết phục người đàn ông rằng máy bay cần hạ cánh để tiếp nhiên liệu sau đó đã hạ cánh xuống đường băng tại Khanty-Mansiysk, cách Surgut 240km về phía tây.

Các nhà chức trách cho biết, người đàn ông này đã say xỉn. Hắn ta tuyên bố có vũ khí và tìm cách xông vào buồng lái trong chuyến bay.

Những tay súng bắn tỉa đã mai phục trên đường băng khi máy bay hạ cánh. Hình ảnh từ bên trong cabin cho thấy các cảnh sát có vũ trang đã áp tải người đàn ông ra khỏi chiếc Boeing 737.

Theo truyền thông địa phương, nghi phạm mắc bệnh tâm thần không ổn định và từng bị bắt giữ vì say xỉn.

Ủy ban Điều tra Nga đã tiến hành điều tra về vụ việc.

"Trong suốt chuyến bay, người đàn ông đã cố xông vào buồng lái và yêu cầu thay đổi hành trình. Cơ trưởng đã quyết định hạ cánh khẩn cấp tại Khanty-Mansiysk...Hắn ta là một công dân Surgut, từng bị ngồi tù vì phá hoại tài sản", phát ngôn viên Svetlana Petrenko nói.

Aeroflot cho biết không có ai bị thương trong vụ việc. Hiện vẫn chưa rõ động cơ của người đàn ông.

Sầm Hoa

Tôi đã từng đọc nhiều tác phẩm của Somerset Maugham: tất cả đều là bản dịch của Nguyễn Hiến Lê - từ tiểu thuyết giàu chất tự truyện như Kiếp người, tới các tập truyện ngắn mô tả đời sống thực dân trên quần đảo Thái Bình Dương nhưMưahay Những quần đảo thần tiên. Nhưng phải tới khi cùng lúc ba đơn vị xuất bản đều ra mắt Mặt Trăng và Đồng Sáu xu, tôi mới ép mình đọc tác phẩm trứ danh này.

Somerset Maugham (1874-1965) đã nổi tiếng tại miền Nam Việt Nam từ trước năm 1975. Để bạn đọc nhanh nắm bắt, ta chỉ cần biết rằng ông là nhà văn được ưa chuộng nhất trong thời đại mình, và là tác giả được trả tiền nhuận bút cao nhất trong thập niên 1930.

Từng theo học ngành y rồi bỏ ngang sang nghiệp con chữ, ông là một trong những nhà văn sáng tác nhiều, viết đều đều và liên tiếp trong 60 năm: lưu lại một sự nghiệp gồm 25 vở kịch, 30 truyện dài, 120 truyện ngắn và vài tập cảo luận. Không được giới phê bình thời đó đánh giá cao, cho là truyện của ông chỉ toàn kể và kể, không có lập trường tư tưởng, nhưng ông có được điều mọi nhà văn khao khát. Này nhé, danh vọng: tại biệt thư La Mauresque ở Cap-Ferrat ông tiếp những bậc chính khách như Churchill, vua Thuỵ Điển, vua Thái Lan… Giàu có thì ít có nhà văn nào dám so bì: doanh số bán sách cao, các tác phẩm kịch thành công và chuỗi bản thảo chuyển thể thành phim giúp cho khối tài sản của ông lên tới 10 triệu USD vào năm 1960. Muốn gì được nấy: đi du lịch khắp nơi trên thế giới và thích chơi tranh thì tha hồ mua tranh, ông mua một bức của Picasso mà về sau bán đấu giá được tới 1,2 triệu quan Pháp thời đó. (Bạn nào mến mộ thì tìm hiểu thêm về Maugham trong tập tiểu sử Đời nghệ sĩdo Nguyễn Hiến Lê viết).

Ba phiên bản tiếng Việt sách The Moon and Sixpence.

Năm 1916, Maugham du hành tới Thái Bình Dương để tìm tài liệu viết The Moon and Sixpence, dựa trên cuộc đời danh họa Paul Gauguin. Đó là câu chuyện kể - giọng còn mai mỉa nữa - về Charles Strickland (thực chất chính là Gauguin) và số phận con người bị thôi thúc đến mức ám ảnh bởi nhu cầu sáng tạo - bất kể cái giá khắc nghiệt phải trả cho chính mình và người xung quanh. Đang là nhà môi giới chứng khoán trung lưu có vợ đẹp con khôn, sự nghiệp vững vàng cùng cuộc đời được trọng vọng ngưỡng mộ, vậy mà người người đàn ông 47 tuổi, ít nói và tẻ ngắt này lại đột ngột từ bỏ.

"Tôi đã bảo với anh là TÔI PHẢI VẼ. Tôi không thể cưỡng lại chuyện ấy. Khi một người rơi xuống nước, không quan trọng việc anh ta bơi thế nào, giỏi hay dở, mà là phải bơi, bằng không sẽ chết chìm.” trích đoạn sách, Nhà xuất bản Trẻ, trang 85.

Tại một xưởng vẽ tồi tàn ở Paris, Strickland dồn toàn bộ sức lực và thời gian của mình vào vẽ tranh, tuy nhiên ông luôn từ chối bán buôn hay thậm chí là trưng bày tác phẩm của mình dù luôn phải sống trong cảnh cơ hàn thiếu thốn. Nhưng không ai hiểu được giá trị tác phẩm của ông, hệt như trong đoạn hội thoại của nhân vật tôi (thay lời tác giả) với vợ chồng nhân vật Strove:

"Chị nghĩ gì về những bức tranh đó?" Tôi mim cười hỏi chị ta.

"Chúng thật khủng khiếp."

"Chà, em yêu, em không hiểu được đâu."

"Những nhà buôn Hà Lan chẳng phải đều bực bội với mình sao. Họ nghĩ mình đang chơi xỏ họ."

Dirk Stroeve tháo kính ra lau. Gương mặt anh đỏ gay vì bị kích động.

"Sao mình lại nghĩ về cái đẹp, thứ quý giá nhất trên trần đời này, lại giống như một cục đá lăn lóc bên bờ biển để bất cứ ai qua lại cũng có thể hờ hững nhặt lên? Cái đẹp là điều kỳ diệu và lạ lùng mà người nghệ sĩ tạo ra từ mớ hỗn độn của trần thế trong niềm day dứt của tâm hồn. Và khi cái đẹp thành hình, không phải ai cũng hiểu nó đâu. Để nhận ra nó, mình phải đi trên hành trình mạo hiểm của người nghệ sĩ. Đó là giai điệu du dương mà anh ta hát cho mình nghe, và để nghe lại nó trong chính tâm hồn mình, mình cần có kiến thức, sự nhạy cảm và trí tưởng tượng." (bản NXB Trẻ, trang 128).

Trong cơn túng quẫn bởi sự nghèo đói, cùng bản tính ngoan cố muốn lần tìm đến tận cùng khát khao của bản ngã, Strickland cập bến Tahiti, nơi ông miệt mài sáng tác các tác phẩm nghệ thuật phi thường cho đến ngày qua đời vì chứng bệnh phong khiến ông mù cả hai mắt; để lại một di sản nghệ thuật vĩ đại cùng những nỗi trăn trở hoài nghi về sự mâu thuẫn giữa nghệ thuật và nhân sinh, giữa trần tục thực tế và lý tưởng của con người. Nhà văn của chúng ta đã thốt lên rằng:

Tôi tự hỏi phải chăng Abraham đã thật sự làm hỏng bét đời mình. Được làm điều mình muốn, sống cuộc đời khiến mình hài lòng, bình yên thư thái với bản thân, là làm hỏng bét cuộc đời sao? Và trở thành một bác sĩ phẫu thuật nổi tiếng với mức lương mười nghìn bảng một năm cùng một cô vợ xinh đẹp mới là thành công sao? Tôi cho rằng tất cả còn tùy thuộc vào cái định nghĩa mà chúng ta gán cho cuộc đời, tùy vào sự ưu tiên của mỗi người về nhu cầu của xã hội hay nhu cầu của bản nhân. Nhưng một lần nữa, tôi lại giữ im lặng, vì tôi là ai mà lại đi cãi lý với một hiệp sĩ kia chứ? (NXB Trẻ, trang 332).

Tới đây, chắc bạn đã cảm nhận được tựa đề tác phẩm. Liệu sống trên đời này, có mấy ai ngẩng lên ngắm nhìn Vầng Trăng, hay chúng ta cúi xuống nhặt từng Đồng sáu xu lẻ tẻ?

The Moon and Sixpenceđã xuất hiện lần đầu tạ Việt Nam với tên gọi Đời nghệ sĩ- đó là bản dịch của Võ Viết Chuẩn do nhà Ca Dao ấn hành từ năm 1967. Giờ đây khi đọc xong, tôi thực sự hiểu vì sao bản dịch đó lại chọn tên như vậy: quả thực tên gốc tác phẩm rất gợi cảm nhưng chưa đọc thì khó lòng hiểu được.

Còn về Mặt Trăng hay Đồng Sáu xu, tôi chọn gì? Ở tuổi 40, trải qua đôi ba nghề (sắp tới cái tuổi 47 của Strickland), tôi nghĩ thế này: lựa chọn là ở mỗi người, nếu trong anh có cái thôi thúc “Tôi phải vẽ” thì phải đi tới tận cùng đi, phải ngẩng lên nhìn vầng trăng đi, không thì con người ấy không tồn tại được. Và đó chính là người nghệ sĩ. Còn tôi, tôi biết mình không có chất đó đâu, cùng lắm làm đôi ba dòng thơ con cóc, dịch vài ba cuốn truyện, lúc nào cũng thắp thỏm lo toan nhà cửa, đất đai thì thôi hãy cứ cóp nhặt từng đồng sáu xu. Xin nhớ, hạnh phúc là do mỗi người tự quyết định cho mình.

Bài viết của độc giả Nguyễn Tuấn Bình, được gửi từ email "[email protected]".