Chúng tôi có với nhau một cậu con trai. Ngày thằng bé ra đời, cả nhà mừng vui khôn xiết. Mẹ tôi rơi nước mắt xúc động vì có cháu đích tôn, điều mà bà luôn ao ước. Ai cũng khen tôi tốt số vì sau khi cưới, sự nghiệp lên như diều gặp gió. Từ một người đàn ông bình thường tôi trở thành tấm gương mẫu mực để các gia đình nhắc đến. Trong đầu tôi luôn biết ơn vợ vì nhờ có cô ấy chăm sóc bố mẹ, con cái tôi mới có thể yên tâm công tác. 

Công việc tốt hơn đồng nghĩa với việc tôi có thêm nhiều mối quan hệ. Trong một lần đi nhậu với bạn, có người trêu con trai nhìn không giống tôi. Họ còn “cà khịa” vợ tôi xinh đẹp như vậy ra ngoài thiếu gì anh theo. Vì tức giận tôi đã cãi nhau một trận với người đó. 

Thế nhưng chính câu chuyện ấy đã khiến tôi chột dạ. Có người bạn thân làm xét nghiệm ADN nên tôi nảy ra ý định thử nhờ bạn.

Trước đây tôi nghe nói vợ có một mối tình sâu đậm nhưng rồi đột nhiên chia tay. Không muốn vợ buồn nên tôi chưa từng hỏi và rất tôn trọng quá khứ của cô ấy. Sau đám cưới của chúng tôi vài tháng thì người đàn ông ấy từ nước ngoài trở về. Những ngày đó, tôi thấy vợ có chút mờ ám, hay buồn, hay ra ngoài về muộn. 

Trời xui đất khiến thế nào tôi lại thử làm xét nghiệm huyết thống cho mình và con trai. Tôi biết đó là một việc làm tội lỗi và nếu lộ ra ngoài thì gia đình sẽ tan nát. Thế nhưng tôi vẫn cứ liều vì đúng là khuôn mặt con trai không có điểm nào giống tôi.

Ngày cầm tờ giấy kết quả xét nghiệm ADN trên tay, tôi muốn gục ngã. Tôi và con trai thực sự không có quan hệ huyết thống. Cứ ngỡ mình có một gia đình hoàn hảo nhưng không ngờ tai họa ập đến. Tôi ném tờ giấy vào mặt vợ khiến cô ấy thẫn thờ…

Có lẽ chưa bao giờ vợ nghĩ có ngày hôn nhân lại rơi vào bi kịch bởi tình yêu của chúng tôi quá hoàn hảo. Cô ấy khóc lóc, quỳ gối cầu xin tôi tha thứ, thú nhận vì một lần trót dại qua đêm với người yêu cũ mà ra nông nỗi này. Cô ấy còn nói bản thân từng nghi ngờ vì thấy con giống với người yêu cũ nhưng chưa dám mang con đi xét nghiệm vì sợ phát hiện sự thật đau lòng.

Vợ tôi vẫn luôn sống trong ân hận suốt những năm tháng qua vì một lần ngoại tình. Nhưng cô ấy thề sống thề chết yêu tôi, thương tôi, chưa từng qua lại lần thứ hai với người đàn ông đó. 

Giá như con trai là con của tôi thì tôi có thể tha thứ mọi chuyện. Nhưng con lại là con của người ta, bảo tôi phải làm sao để chấp nhận chuyện này? 

Giờ đây nếu tôi công khai tất cả thì người tổn thương sẽ là bố mẹ tôi. Bố mẹ già rồi, liệu ông bà có qua nổi cú sốc này? Liệu rằng bố mẹ có chấp nhận được sự thật về đứa con trai bà tự hào, con dâu bà yêu quý và đứa cháu đích tôn bà hết lòng bao bọc? Tôi thực sự không biết làm sao bây giờ?

Độc giả giấu tên

Đối xử tệ bạc với con trai nhiều năm, bố chết lặng ngày xét nghiệm ADN

Năm năm hôn nhân ngọt ngào của tôi và vợ từng khiến bao người ngưỡng mộ, thậm chí ghen tị. Tôi không chỉ là người đàn ông thành đạt, có chút địa vị, có tiền mà vợ còn có một người phụ nữ xinh đẹp, con nhà gia giáo. Ngày cưới, tôi hạnh phúc không nói thành lời. 

Là người đàn ông từng trải, tôi luôn hiểu phụ nữ cần gì, muốn gì. Đó là lý do tôi vượt qua bao gã đàn ông giàu có khác để có được tình yêu của vợ. Khi đó bản thân tôi chỉ là một gã đi làm văn phòng đủ ăn, không có tiền tiết kiệm. Bố mẹ cũng bất ngờ khi biết con trai lấy được cô vợ xinh đẹp lại có gia thế. 

Hơn 5 năm, tôi từng ngày nỗ lực, cố gắng vun vén cho cuộc hôn nhân của mình. Chưa có giây phút nào tôi khiến vợ buồn hay thất vọng vì tôi muốn thực hiện lời hứa với vợ: “Anh sẽ mang lại hạnh phúc cho em cả đời”. 

Chúng tôi có với nhau một cậu con trai. Ngày thằng bé ra đời, cả nhà mừng vui khôn xiết. Mẹ tôi rơi nước mắt xúc động vì có cháu đích tôn, điều mà bà luôn ao ước. Ai cũng khen tôi tốt số vì sau khi cưới, sự nghiệp lên như diều gặp gió. Từ một người đàn ông bình thường tôi trở thành tấm gương mẫu mực để các gia đình nhắc đến. Trong đầu tôi luôn biết ơn vợ vì nhờ có cô ấy chăm sóc bố mẹ, con cái tôi mới có thể yên tâm công tác. 

Công việc tốt hơn đồng nghĩa với việc tôi có thêm nhiều mối quan hệ. Trong một lần đi nhậu với bạn, có người trêu con trai nhìn không giống tôi. Họ còn “cà khịa” vợ tôi xinh đẹp như vậy ra ngoài thiếu gì anh theo. Vì tức giận tôi đã cãi nhau một trận với người đó. 

Thế nhưng chính câu chuyện ấy đã khiến tôi chột dạ. Có người bạn thân làm xét nghiệm ADN nên tôi nảy ra ý định thử nhờ bạn.

Trước đây tôi nghe nói vợ có một mối tình sâu đậm nhưng rồi đột nhiên chia tay. Không muốn vợ buồn nên tôi chưa từng hỏi và rất tôn trọng quá khứ của cô ấy. Sau đám cưới của chúng tôi vài tháng thì người đàn ông ấy từ nước ngoài trở về. Những ngày đó, tôi thấy vợ có chút mờ ám, hay buồn, hay ra ngoài về muộn. 

Trời xui đất khiến thế nào tôi lại thử làm xét nghiệm huyết thống cho mình và con trai. Tôi biết đó là một việc làm tội lỗi và nếu lộ ra ngoài thì gia đình sẽ tan nát. Thế nhưng tôi vẫn cứ liều vì đúng là khuôn mặt con trai không có điểm nào giống tôi.

Ngày cầm tờ giấy kết quả xét nghiệm ADN trên tay, tôi muốn gục ngã. Tôi và con trai thực sự không có quan hệ huyết thống. Cứ ngỡ mình có một gia đình hoàn hảo nhưng không ngờ tai họa ập đến. Tôi ném tờ giấy vào mặt vợ khiến cô ấy thẫn thờ…

Có lẽ chưa bao giờ vợ nghĩ có ngày hôn nhân lại rơi vào bi kịch bởi tình yêu của chúng tôi quá hoàn hảo. Cô ấy khóc lóc, quỳ gối cầu xin tôi tha thứ, thú nhận vì một lần trót dại qua đêm với người yêu cũ mà ra nông nỗi này. Cô ấy còn nói bản thân từng nghi ngờ vì thấy con giống với người yêu cũ nhưng chưa dám mang con đi xét nghiệm vì sợ phát hiện sự thật đau lòng.

Vợ tôi vẫn luôn sống trong ân hận suốt những năm tháng qua vì một lần ngoại tình. Nhưng cô ấy thề sống thề chết yêu tôi, thương tôi, chưa từng qua lại lần thứ hai với người đàn ông đó. 

Giá như con trai là con của tôi thì tôi có thể tha thứ mọi chuyện. Nhưng con lại là con của người ta, bảo tôi phải làm sao để chấp nhận chuyện này? 

Giờ đây nếu tôi công khai tất cả thì người tổn thương sẽ là bố mẹ tôi. Bố mẹ già rồi, liệu ông bà có qua nổi cú sốc này? Liệu rằng bố mẹ có chấp nhận được sự thật về đứa con trai bà tự hào, con dâu bà yêu quý và đứa cháu đích tôn bà hết lòng bao bọc? Tôi thực sự không biết làm sao bây giờ?

Độc giả giấu tên

Đối xử tệ bạc với con trai nhiều năm, bố chết lặng ngày xét nghiệm ADN

Giữa khung cảnh thơ mộng của núi rừng, Lệ Quyên và Lâm Bảo Châu tạo dáng tình tứ. Lâm Bảo Châu viết: "Ngày chúng tôi vi vu ở Đà Lạt".

Bài đăng của Lâm Bảo Châu thu hút nhiều sự chú ý của người hâm mộ. Họ cũng dành lời khen ngợi cho nhan sắc trẻ trung và xinh đẹp của Lệ Quyên dù đã 43 tuổi.

Lệ Quyên và Lâm Bảo Châu công khai quan hệ tình cảm từ đầu năm 2021. Ca sĩ thường xuyên chia sẻ khoảnh khắc hạnh phúc trên trang cá nhân. Dù gặp ý kiến trái chiều vì chênh lệch tuổi tác nhưng cả hai vượt qua dư luận, dành cho nhau những cử chỉ quan tâm ngọt ngào.

Nói về tình trẻ, Lệ Quyên cho biết anh là người đàn ông tình cảm, ấm áp. Ở cạnh Lâm Bảo Châu, nữ ca sĩ thoải mái bộc lộ cá tính. "Đúng là khi một người hạnh phúc, cảm xúc đó rất lan tỏa. Người ta vui từ trong ánh mắt, nụ cười, từ những hành động đơn giản nhất. Tôi cũng không khác những phụ nữ khác. Thú thực, ngay cả sau này tôi cũng không có ý định chia sẻ rộng rãi chuyện riêng tư. Cái gì đến cứ đến, hãy để mọi chuyện tự nhiên", Lệ Quyên từng nói về chuyện tình với bạn trai kém 12 tuổi.

Về phía mình, người mẫu sinh năm 1993 đồng hành cùng Lệ Quyên trong công việc và cuộc sống. Anh cũng không ngại vào bếp nấu món ăn ngon cho cô. Lâm Bảo Châu còn có mối quan hệ tốt với bé Bo - con trai riêng của Lệ Quyên với chồng cũ.

Sau 4 năm bên nhau, cặp đôi dần nhận được ánh nhìn thiện cảm từ người hâm mộ. Hiện tại, Lệ Quyên và Lâm Bảo Châu đang tận hưởng những ngày hạnh phúc bên nhau, cùng nhau đi du lịch, tham gia các sự kiện.

Lệ Quyên và Lâm Bảo Châu bị trêu ở 'Chị đẹp đạp gió rẽ sóng':

Diệu Anh 

Lâm Bảo Châu vừa chia sẻ loạt ảnh lãng mạn cùng bạn gái Lệ Quyên trong chuyến du lịch Đà Lạt. Lệ Quyên trẻ trung và xinh đẹp với chiếc váy kẻ caro năng động, Lâm Bảo Châu lịch lãm với áo phông màu nâu phối cùng quần tây.

Giữa khung cảnh thơ mộng của núi rừng, Lệ Quyên và Lâm Bảo Châu tạo dáng tình tứ. Lâm Bảo Châu viết: "Ngày chúng tôi vi vu ở Đà Lạt".

Bài đăng của Lâm Bảo Châu thu hút nhiều sự chú ý của người hâm mộ. Họ cũng dành lời khen ngợi cho nhan sắc trẻ trung và xinh đẹp của Lệ Quyên dù đã 43 tuổi.

Lệ Quyên và Lâm Bảo Châu công khai quan hệ tình cảm từ đầu năm 2021. Ca sĩ thường xuyên chia sẻ khoảnh khắc hạnh phúc trên trang cá nhân. Dù gặp ý kiến trái chiều vì chênh lệch tuổi tác nhưng cả hai vượt qua dư luận, dành cho nhau những cử chỉ quan tâm ngọt ngào.

Nói về tình trẻ, Lệ Quyên cho biết anh là người đàn ông tình cảm, ấm áp. Ở cạnh Lâm Bảo Châu, nữ ca sĩ thoải mái bộc lộ cá tính. "Đúng là khi một người hạnh phúc, cảm xúc đó rất lan tỏa. Người ta vui từ trong ánh mắt, nụ cười, từ những hành động đơn giản nhất. Tôi cũng không khác những phụ nữ khác. Thú thực, ngay cả sau này tôi cũng không có ý định chia sẻ rộng rãi chuyện riêng tư. Cái gì đến cứ đến, hãy để mọi chuyện tự nhiên", Lệ Quyên từng nói về chuyện tình với bạn trai kém 12 tuổi.

Về phía mình, người mẫu sinh năm 1993 đồng hành cùng Lệ Quyên trong công việc và cuộc sống. Anh cũng không ngại vào bếp nấu món ăn ngon cho cô. Lâm Bảo Châu còn có mối quan hệ tốt với bé Bo - con trai riêng của Lệ Quyên với chồng cũ.

Sau 4 năm bên nhau, cặp đôi dần nhận được ánh nhìn thiện cảm từ người hâm mộ. Hiện tại, Lệ Quyên và Lâm Bảo Châu đang tận hưởng những ngày hạnh phúc bên nhau, cùng nhau đi du lịch, tham gia các sự kiện.

Lệ Quyên và Lâm Bảo Châu bị trêu ở 'Chị đẹp đạp gió rẽ sóng':

Diệu Anh 

Thời gian gần đây, trên các diễn đàn truyền thông và các hội thảo khoa học có nhiều ý kiến cho rằng tiếng Việt ngày càng mất chuẩn, sai chuẩn, đang bị “vẩn đục” và kêu gọi mọi người tìm cách, hiến kế để “cứu” tiếng Việt.

Giới trẻ đang góp phần làm phong phú thêm tiếng Việt (Ảnh Lê Huyền)

Nhiều nhà chuyên môn cũng lên tiếng cảnh báo hiện tượng dùng từ tiếng Việt tùy tiện, làm méo mó, lệch chuẩn tiếng Việt với những từ ngữ như: máu, sung, vãi, lộ hàng, tự sướng...

Thậm chí có nhà chuyên môn còn cho rằng tiếng Việt đang trong tình trạng “đáng báo động về việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt”, và quy kết một trong những nguyên nhân là do “giới trẻ”, “ngôn ngữ tuổi teen”...

Hàng loạt từ mới đã xuất hiện

Quả nhiên, hiện nay tình trạng sử dụng tiếng Việt một cách tùy tiện - đặc biệt là trong một bộ phận giới trẻ - là không thể chối cãi, phủ nhận.

Tuy nhiên, theo tôi, giới trẻ với đặc trưng cố hữu là năng động, nhanh nhạy, ham thích cái mới cũng đang góp phần làm phong phú thêm tiếng Việt qua cách sử dụng từ ngữ một cách sáng tạo, linh hoạt trong những ngữ cảnh cụ thể.

Và sẽ thật là bất công nếu chúng ta cứ khăng khăng phiến diện, khe khắt nhìn nhận giới trẻ chỉ ở góc độ là “thủ phạm” làm “vẩn đục” tiếng mẹ đẻ, mà không hề nhìn thấy những đóng góp của họ trong việc đang từng ngày làm giàu đẹp thêm tiếng Việt.

Nhiều từ ngữ được giới trẻ dùng với nét nghĩa mới hết sức thú vị, độc đáo, nên chăng cần phải ghi nhận, xem xét bổ sung vào từ vựng tiếng Việt?

Một số từ ngữ tuy mới xuất hiện trong thời gian ngắn, nhưng tần số sử dụng tăng vọt đến kinh ngạc, không chỉ hạn hẹp trong phạm vi giới trẻ, mà lan tỏa đến mọi giới trong xã hội, hầu như không mấy ai là không hiểu theo nét nghĩa chuyển mới định hình ấy.

Chẳng hạn như từ “teens” khi gia nhập vào vốn từ tiếng Việt thì đều được hiểu nghĩa rộng hơn, chỉ chung cho cả giới trẻ chứ không hạn định như nghĩa nguyên gốc trong tiếng Anh là tuổi thanh thiếu niên, tuổi thanh xuân (từ 13 - 19) tuổi.

“Nổ”, “bệnh nổ” với nghĩa là nói khoác, khoe khoang dối trá, ba xạo, khoe mẽ, thậm xưng về những cái mình không có.

Hay từ “chảnh” - tự phụ, kênh kiệu, kiêu căng, cho mình là hơn người, coi thường người khác. Đi kèm theo từ “chảnh” còn có “chảnh chó” (nghĩa phê phán, tiêu cực), “sang chảnh” (nghĩa khen ngợi, tích cực).

Ngoài ra còn nhiều từ ngữ khác được dùng với nghĩa mới, có liên quan hoặc hoàn toàn thoát ly với nghĩa gốc của từ/ yếu tố tạo từ như: “sống ảo” - khoe khoang (đồ vật, nhan sắc, cuộc sống...) thái quá trên mạng internet, trong khi thực tế hoàn toàn không phải như vậy, thậm chí còn ngược lại.

“Sửu nhi” (trẻ trâu) là một từ Hán – Việt, chỉ người có tính cách trẻ con, thiếu chín chắn, thích thể hiện ra vẻ người lớn, hành động thái quá, đôi khi là lố bịch… trước một hoàn cảnh, sự vật – hiện tượng nào đó.

“Bá đạo” là một từ Hán – Việt mang ý nghĩa: không có đối thủ, không ai sánh bằng (bá chủ một vùng).

“Ném đá” là hành động gay gắt, kịch liệt phản đối một người, một vấn đề hay một hành động nào đó với thái độ bất bình, bức xúc cao độ, hoặc chỉ sự đả kích tập thể vào một đối tượng cụ thể, có những hành động làm trái ý, chướng mắt (thông thường là ở trên mạng) bằng cách nói móc mỉa, miệt thị, chửi bới.

“Chém gió” chỉ cách nói chuyện huyên thuyên, phét lác, nói không có cơ sở, mục đích mua vui cho mọi người hoặc nhằm cường điệu một sự việc nào đó (Có ý kiến cho rằng xuất phát từ hình ảnh người nói thường kèm hành động tay vung lên, chém xuống theo nhịp điệu lời nói, như là chém trong không khí.).

Từ “tám” hay tổ hợp “bà tám” để chỉ việc tán gẫu kéo dài, chỉ người nhiều chuyện, lắm lời.

“Gấu” (người yêu), “diễn/ diễn sâu” (đóng kịch một cách giả tạo, làm ra vẻ tựa như người thật, việc thật), “của chùa” (đồ vật, của cải không phải của mình, nên dùng tự nhiên, thoải mái, không biết tiếc, không có trách nhiệm), “chặt chém/ chặt đẹp/ chém đẹp” (bán giá quá đắt, bán với giá cắt cổ), “bèo” (giá cả quá rẻ, quá thấp, ví như bèo, hàm ý coi thường), “cháy  chợ” (chợ hết sạch loại hàng nào đó, không còn để bán ra trong khi còn nhiều người muốn mua)…

Ảnh Đinh Quang Tuấn

Nên công bằng với giới trẻ

Những từ ngữ với cách hiểu sáng tạo, cách chuyển nghĩa phong phú dựa vào nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, thậm xưng... mà giới trẻ đang sử dụng nêu trên, hiện có thể đang là từ tiếng lóng được sử dụng phổ biến chỉ trong phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (khẩu ngữ).

Nhưng tôi tin chắc rằng - theo quy luật tiếp biến và đào thải tất yếu của mọi ngôn ngữ - qua quá trình sàng lọc của thời gian, chắc chắn sẽ có nhiều từ đang dần từng bước gia nhập một cách tự nhiên vào vốn từ của chúng ta, tham gia vào các phong cách chức năng ngôn ngữ khác (đặc biệt là phong cách ngôn ngữ nghệ thuật), góp phần phát triển từ vựng tiếng Việt.

Cho nên, để cho thỏa đáng, xã hội và giới chuyên môn bên cạnh việc phê phán, cảnh báo những từ ngữ/ cách dùng từ theo nghĩa chuyển có tính dung tục, phản cảm, làm méo mó tiếng Việt…, cũng nên nhìn nhận giới trẻ nước nhà ngày nay dưới góc độ là một trong những nhân tố đang ngày ngày góp phần làm đẹp giàu thêm tiếng Việt.

Họ đang trên hành trình tiếp cận với lời nhắn nhủ, kỳ vọng của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - trong một Hội thảo khoa học Quốc gia về tiếng Việt trong thời gian gần đây: “Giữ gìn sự trong sáng đi đôi với phát triển, làm mới tiếng Việt. Tuy nhiên, sự tiếp thu phải có chọn lọc và không đánh mất bản sắc”.

ThS. Đỗ Thành Dương

Trưởng bộ môn Ngôn ngữ, Trường Dự bị Đại học Dân tộc Trung ương Nha Trang

Giới trẻ với đặc trưng cố hữu là năng động, nhanh nhạy, ham thích cái mới cũng đang góp phần làm phong phú thêm tiếng Việt qua cách sử dụng từ ngữ một cách sáng tạo, linh hoạt trong những ngữ cảnh cụ thể.

Thời gian gần đây, trên các diễn đàn truyền thông và các hội thảo khoa học có nhiều ý kiến cho rằng tiếng Việt ngày càng mất chuẩn, sai chuẩn, đang bị “vẩn đục” và kêu gọi mọi người tìm cách, hiến kế để “cứu” tiếng Việt.

Giới trẻ đang góp phần làm phong phú thêm tiếng Việt (Ảnh Lê Huyền)

Nhiều nhà chuyên môn cũng lên tiếng cảnh báo hiện tượng dùng từ tiếng Việt tùy tiện, làm méo mó, lệch chuẩn tiếng Việt với những từ ngữ như: máu, sung, vãi, lộ hàng, tự sướng...

Thậm chí có nhà chuyên môn còn cho rằng tiếng Việt đang trong tình trạng “đáng báo động về việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt”, và quy kết một trong những nguyên nhân là do “giới trẻ”, “ngôn ngữ tuổi teen”...

Hàng loạt từ mới đã xuất hiện

Quả nhiên, hiện nay tình trạng sử dụng tiếng Việt một cách tùy tiện - đặc biệt là trong một bộ phận giới trẻ - là không thể chối cãi, phủ nhận.

Tuy nhiên, theo tôi, giới trẻ với đặc trưng cố hữu là năng động, nhanh nhạy, ham thích cái mới cũng đang góp phần làm phong phú thêm tiếng Việt qua cách sử dụng từ ngữ một cách sáng tạo, linh hoạt trong những ngữ cảnh cụ thể.

Và sẽ thật là bất công nếu chúng ta cứ khăng khăng phiến diện, khe khắt nhìn nhận giới trẻ chỉ ở góc độ là “thủ phạm” làm “vẩn đục” tiếng mẹ đẻ, mà không hề nhìn thấy những đóng góp của họ trong việc đang từng ngày làm giàu đẹp thêm tiếng Việt.

Nhiều từ ngữ được giới trẻ dùng với nét nghĩa mới hết sức thú vị, độc đáo, nên chăng cần phải ghi nhận, xem xét bổ sung vào từ vựng tiếng Việt?

Một số từ ngữ tuy mới xuất hiện trong thời gian ngắn, nhưng tần số sử dụng tăng vọt đến kinh ngạc, không chỉ hạn hẹp trong phạm vi giới trẻ, mà lan tỏa đến mọi giới trong xã hội, hầu như không mấy ai là không hiểu theo nét nghĩa chuyển mới định hình ấy.

Chẳng hạn như từ “teens” khi gia nhập vào vốn từ tiếng Việt thì đều được hiểu nghĩa rộng hơn, chỉ chung cho cả giới trẻ chứ không hạn định như nghĩa nguyên gốc trong tiếng Anh là tuổi thanh thiếu niên, tuổi thanh xuân (từ 13 - 19) tuổi.

“Nổ”, “bệnh nổ” với nghĩa là nói khoác, khoe khoang dối trá, ba xạo, khoe mẽ, thậm xưng về những cái mình không có.

Hay từ “chảnh” - tự phụ, kênh kiệu, kiêu căng, cho mình là hơn người, coi thường người khác. Đi kèm theo từ “chảnh” còn có “chảnh chó” (nghĩa phê phán, tiêu cực), “sang chảnh” (nghĩa khen ngợi, tích cực).

Ngoài ra còn nhiều từ ngữ khác được dùng với nghĩa mới, có liên quan hoặc hoàn toàn thoát ly với nghĩa gốc của từ/ yếu tố tạo từ như: “sống ảo” - khoe khoang (đồ vật, nhan sắc, cuộc sống...) thái quá trên mạng internet, trong khi thực tế hoàn toàn không phải như vậy, thậm chí còn ngược lại.

“Sửu nhi” (trẻ trâu) là một từ Hán – Việt, chỉ người có tính cách trẻ con, thiếu chín chắn, thích thể hiện ra vẻ người lớn, hành động thái quá, đôi khi là lố bịch… trước một hoàn cảnh, sự vật – hiện tượng nào đó.

“Bá đạo” là một từ Hán – Việt mang ý nghĩa: không có đối thủ, không ai sánh bằng (bá chủ một vùng).

“Ném đá” là hành động gay gắt, kịch liệt phản đối một người, một vấn đề hay một hành động nào đó với thái độ bất bình, bức xúc cao độ, hoặc chỉ sự đả kích tập thể vào một đối tượng cụ thể, có những hành động làm trái ý, chướng mắt (thông thường là ở trên mạng) bằng cách nói móc mỉa, miệt thị, chửi bới.

“Chém gió” chỉ cách nói chuyện huyên thuyên, phét lác, nói không có cơ sở, mục đích mua vui cho mọi người hoặc nhằm cường điệu một sự việc nào đó (Có ý kiến cho rằng xuất phát từ hình ảnh người nói thường kèm hành động tay vung lên, chém xuống theo nhịp điệu lời nói, như là chém trong không khí.).

Từ “tám” hay tổ hợp “bà tám” để chỉ việc tán gẫu kéo dài, chỉ người nhiều chuyện, lắm lời.

“Gấu” (người yêu), “diễn/ diễn sâu” (đóng kịch một cách giả tạo, làm ra vẻ tựa như người thật, việc thật), “của chùa” (đồ vật, của cải không phải của mình, nên dùng tự nhiên, thoải mái, không biết tiếc, không có trách nhiệm), “chặt chém/ chặt đẹp/ chém đẹp” (bán giá quá đắt, bán với giá cắt cổ), “bèo” (giá cả quá rẻ, quá thấp, ví như bèo, hàm ý coi thường), “cháy  chợ” (chợ hết sạch loại hàng nào đó, không còn để bán ra trong khi còn nhiều người muốn mua)…

Ảnh Đinh Quang Tuấn

Nên công bằng với giới trẻ

Những từ ngữ với cách hiểu sáng tạo, cách chuyển nghĩa phong phú dựa vào nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, thậm xưng... mà giới trẻ đang sử dụng nêu trên, hiện có thể đang là từ tiếng lóng được sử dụng phổ biến chỉ trong phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (khẩu ngữ).

Nhưng tôi tin chắc rằng - theo quy luật tiếp biến và đào thải tất yếu của mọi ngôn ngữ - qua quá trình sàng lọc của thời gian, chắc chắn sẽ có nhiều từ đang dần từng bước gia nhập một cách tự nhiên vào vốn từ của chúng ta, tham gia vào các phong cách chức năng ngôn ngữ khác (đặc biệt là phong cách ngôn ngữ nghệ thuật), góp phần phát triển từ vựng tiếng Việt.

Cho nên, để cho thỏa đáng, xã hội và giới chuyên môn bên cạnh việc phê phán, cảnh báo những từ ngữ/ cách dùng từ theo nghĩa chuyển có tính dung tục, phản cảm, làm méo mó tiếng Việt…, cũng nên nhìn nhận giới trẻ nước nhà ngày nay dưới góc độ là một trong những nhân tố đang ngày ngày góp phần làm đẹp giàu thêm tiếng Việt.

Họ đang trên hành trình tiếp cận với lời nhắn nhủ, kỳ vọng của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - trong một Hội thảo khoa học Quốc gia về tiếng Việt trong thời gian gần đây: “Giữ gìn sự trong sáng đi đôi với phát triển, làm mới tiếng Việt. Tuy nhiên, sự tiếp thu phải có chọn lọc và không đánh mất bản sắc”.

ThS. Đỗ Thành Dương

Trưởng bộ môn Ngôn ngữ, Trường Dự bị Đại học Dân tộc Trung ương Nha Trang