- GS được biết đến với rất nhiều vai trò khác nhau: Một Giám đốc bệnh viện sắc sảo, một bàn tay vàng phẫu thuật nhi khoa và một nhà khoa học có nhiều công trình nghiên cứu tầm cỡ thế giới… Ông thấy thú vị với vai trò nào hơn?

Tôi là người luôn thích khám phá, tìm tòi hướng giải quyết cho những vấn đề chưa có câu trả lời. Điều đó rất thôi thúc, bởi một đề tài thành công nghĩa là có phương pháp điều trị mới, giúp người bệnh thêm cơ hội được cứu sống, khỏe mạnh hơn. Nghiên cứu khoa học chính là công việc giúp tôi thỏa mãn đam mê đó. Khi làm quản lý, do phải dành nhiều thời gian cho công việc tổ chức nên tôi chỉ có thể nghiên cứu, đọc sách sau giờ làm việc. 

Từ cuối năm 2016, khi làm Viện trưởng Viện nghiên cứu tế bào gốc & công nghệ gen Vinmec, tôi đã được dành trọn vẹn thời gian cho khoa học. Chúng tôi đang toàn tâm toàn ý cho các nghiên cứu ứng dụng tế bào gốc và đã đạt được nhiều kết quả rất tích cực.

GS Liêm và GS Mc Kinnon đã phẫu thuật điều trị thành công cho bệnh nhân Lê Trung Tuấn bị khối u khổng lồ trên mặt, giúp em Tuấn trở lại cuộc sống bình thường

- Ngoài thành công trong ghép tế bào gốc chữa bại não đã được dư luận nhắc đến, ông có thể bật mí thêm các nghiên cứu khác?

Chúng tôi đã nghiên cứu ghép tế bào gốc với trẻ tự kỉ và một số bệnh khác: Xơ gan, chấn thương tủy sống, phổi tắc nghẽn mãn tính, xơ phổi, thoát vị màng não tủy, teo đường mật… 

Với đề tài bại não, chúng tôi cũng đã đi đến giai đoạn cuối cùng của nghiên cứu; xác định bệnh bại não do nguyên nhân mắc phải như ngạt khi sinh, vàng da sau sinh, bệnh xuất huyết não… thì tỉ lệ thành công rất cao. Phần lớn các cháu đều có cải thiện tốt về tinh thần và vận động. Có những cháu có thể trước đây không ngồi, không cử động được thì bây giờ đứng dậy, đi lại được.

Gần đây nhất, chúng tôi cũng đã công bố ca ghép tế bào gốc chữa xơ phổi ở trẻ sinh non đầu tiên trên thế giới, từ chỗ hoàn toàn phụ thuộc oxi, giờ cháu bé đã cai được hẳn máy thở, phát triển rất bình thường.

- Phần lớn những nghiên cứu đó đều là lĩnh vực còn rất mới ở Việt Nam và ngay cả trên thế giới - dư luận trong và ngoài nước có những ý kiến khác nhau. Động lực nào đã giúp ông vượt qua những điều đó và kiên trì để có thành công hôm nay?

Tôi rất tâm đắc với đề tài nghiên cứu ứng dụng tế bào gốc chữa bệnh tự kỷ. Là người đã tiếp xúc, khám và điều trị cho rất nhiều trẻ tự kỷ, tôi thấu hiểu nỗi khổ của các cháu và gia đình. Có những bà mẹ nói với tôi cả chục năm không ngủ được vì cứ đến 2h sáng là con thức dậy bật hết các công tắc đèn rồi nhảy khắp nhà. Khi cháu ghép tế bào gốc có kết quả và có thể ngủ yên, người mẹ đó cũng đã sung sướng đến phát khóc. Đã làm nghề thuốc thì ai cũng muốn chia sẻ giúp người bệnh giảm bớt nỗi đau. Đó chính là động lực thôi thúc tôi phải làm điều gì đó vợi bớt nỗi đau ấy.

Còn các bình luận tiêu cực, không ai không chạnh lòng. Nhưng đã xác định làm khoa học là phải dấn thân và đánh đổi. Và tôi sẵn sàng tiếp tục đánh đổi như thế để tìm được những phương pháp điều trị hiệu quả.

- Là người say mê làm khoa học, vì sao ông lại chọn gắn bó đã hơn 5 năm qua với một bệnh viện tư nhân như Vinmec - nhiều người vẫn cho rằng ở bệnh viện tư thì ít có cơ hội nghiên cứu, học tập?

Tôi lựa chọn Vinmec bởi nhận thấy lãnh đạo Tập đoàn Vingroup là những người có tầm nhìn xa, nắm bắt nhanh xu thế phát triển và hướng đi trong tương lai của khoa học công nghệ và y khoa. Thậm chí, chính lãnh đạo Tập đoàn đã nhận định "Tế bào gốc là tương lai của y học". Vì vậy, khi tôi đề xuất nghiên cứu chuyên sâu về tế bào gốc, Tập đoàn rất ủng hộ và tạo điều kiện tối đa. Thêm vào đó, hệ thống trang thiết bị hiện đại tại Vinmec rất thuận lợi cho những nghiên cứu chuyên sâu, đặc biệt về công nghệ gen, tế bào gốc.

Mặt khác, Vinmec hoạt động theo mô hình phi lợi nhuận, toàn bộ lợi nhuận được tái đầu tư vào cơ sở vật chất và các hoạt động nâng cao chất lượng dịch vụ, trong đó có nghiên cứu khoa học. Do đó, tôi thấy đây là môi trường phù hợp giúp tôi tiếp tục thực hiện và theo đuổi niềm đam mê khoa học của mình. 

- Xin cảm ơn Giáo sư!

Minh Tuấn

Đại lộ Ephesus rộng lớn được tô điểm bởi hai hàng cột đá cẩm thạch vững chãi giữa trời xanh. Dọc theo con đường là các toà nhà hành chính, đền thờ, khu hội họp, nhà hát, đài phun nước… đều hoàn toàn bằng đá.

Hai bên phố, những ki-ốt với kiến trúc hình mái vòm bằng gạch để bán hàng hóa, khu nhà tắm, nhà thổ, nhà vệ sinh kiên cố.. cho thấy một đời sống thị dân thịnh vượng. Chỉ với những gì còn sót lại cũng không thể tin 3.000 năm trước đã có 1 đô thị vĩ đại đến thế.

Điểm nhấn đặc biệt của Ephesus là thư viện Celsus được xây vào năm 123, Đây từng là thư viện lớn nhất thế giới khi lưu giữ 12.000 cuốn sách quý. Ngày nay, mặt tiền của thư viện đã phục dựng nguyên vẹn 2 tầng với những hàng cột đá hoành tráng và tinh xảo...

Một công trình còn khá ngyên vẹn là Nhà hát ngoài trời hình bán nguyệt có sức chứa đến 25.000 người. Nơi đây, hàng nghìn năm trước các võ sĩ giác đấu, rồi diễn ra những vở kịch, ca nhạc giải trí.

Liền kề Ephesus là Nhà thờ Đức Mẹ bằng đá toạ trên ngọn đồi xanh mướt. Hàng ngàn du khách viếng thăm nơi này mỗi năm để cầu nguyện. Họ ghi những lời nguyện cầu của mình vào giấy hoặc vải rồi treo lên “bức tường mơ ước” phía ngoài, mong cho nó thành sự thật. Cạnh đó là đền thờ Nữ thần săn bắn Artemis - một trong 7 kỳ quan của thế giới cổ đại. Được xây bằng đá cẩm thạch từ năm 550 TCN nhưng di tích này chỉ còn lại một cột đứng giữa đầm lầy.

Lâu đài và thành phố trong lòng núi

Cappadocia là thung lũng ở tỉnh Nevsehir. Cappadocia có nghĩa là “Vùng đất của những con ngựa đẹp, hay vùng núi đá đặc biệt”. Sự đặc biệt chính là loại đá Ignimbrite mịn, xốp rất dễ khoét, gọt. Nhờ đó, thay vì xây nhà trên mặt đất, hàng ngàn năm trước người Cappadocia đã đào, khoét núi để làm nhà, nhà thờ và tạo nên cả 1 lâu đài. Có 36 thành phố hay các khu dân cư ngầm rải rác ở Cappadocia, trong đó có 6 địa điểm được mở cho khách tham quan.

Khu vực tập trung còn nguyên vẹn là Bảo tàng ngoài trời Goreme. Đây là quần thể nhà thờ, tu viên được xây dựng bằng cách khoét sâu vào núi đá. Khu vực này phát triển từ thế kỷ 5 đến 14 và còn được sử dụng tới năm 1922. Toàn bộ khu Goreme có khoảng 30 nhà thờ.

Mặc dù được đào sâu vào trong núi nhưng có nhiều tầng, được kết nối với nhau bởi những bậc thang. Trong nhà thờ đều có đủ phòng ăn, bếp, phòng ngủ, phòng thờ,.. nhiều nhà thờ còn có mái vòm với những bức tranh vẽ vẫn còn sống động.

Cách Goreme không xa, lâu đài đá Uchisar kiêu sa trên điểm cao nhất của Capadocia. nhìn từ đỉnh lâu đài Uchisar ta có thể nhìn thấy cảnh hùng vĩ và bao la vùng Capadocia. Lâu đài đá nằm trong một khối nham thạch rất lớn, có đủ cả cầu đá, quán nước, đường phố, nhà và các đồ dùng cũng làm bằng đá. Nơi đây có nhưng căn phòng được coi nhà chim bồ câu với hàng ngàn con chim sinh sống.

Bất chấp thời gian, những buổi hoàng hôn, Uchisar vẫn kiêu hãnh đổ bóng như một biểu tượng trường tồn, kỳ quan sáng tạo của người dân Thổ Nhĩ Kỳ.

Uchisar trên đỉnh cao thì phố ngầm Kaymakli lại là bí ẩn sâu dưới tầng sâu.  Được xây dựng dưới lòng 1 quả đồi đá, với nhiều tầng nhà thông với nhau bằng một hệ thống đường hầm chằng chịt... Kaymakli là một trải nghiệm đầy cảm xúc dưới lòng núi đá.

Thành phố có khoảng 7-8 tầng sâu, các phòng được kết nối với nhau bởi những hành lang, cầu thang lên xuống, hệ thống ống khỏi, cửa đóng mở từ bên trong. Bên trong thành phố ngầm có đầy đủ nơi ở, nhà kho để đồ ăn, rượu vang... Có những khu vực được phát triển thành những căn hộ với nhiều thế hệ sinh sống… Đến Kaymakli, khâm phục một quá trình kiến tạo qua nhiều thế hệ với trình độ kiến trúc độc đáo mà đến hôm nay vẫn còn nhiều bí ấn không thể lý giải.

 Lệ Thanh