Bước ngoặt kỳ lạ giúp 'cậu bé chăn bò' thành học giả Nguyễn Văn Vĩnh

- Do gia cảnh nghèo khó,ướcngoặtkỳlạgiúpcậubéchănbòthànhhọcgiảNguyễnVănVĩtrận đấu sao đỏ belgrade thuở nhỏ Nguyễn Văn Vĩnh đã phải chăn bò thuê. Rồi sau đó, để đỡ đần cho gia đình, ông nhận làm công việc kéo quạt thuê tại trường Hậu bổ (Thông ngôn) của Pháp, mở ở Đình Yên Phụ (Đình An Trí)… Từ đây cuộc đời ông bước vào một hành trình đầy thăng hoa mà cũng nhiều phần ai oán.
Bước ngoặt cuộc đời của 'cậu bé chăn bò'
Nguyễn Văn Vĩnh sinh ngày 30 tháng 4 năm Nhâm Ngọ, (tức ngày 15/6/1882), tại làng Phượng Vũ, Phượng Dực, Thường Tín, Hà Đông (nay là Phú Xuyên, Hà Nội). Cha là ông Nguyễn Văn Trực, bỏ quê ra Hà Nội mưu sinh và ở nhờ gia đình ông nghè Phạm Huy Hổ tại số nhà 46 phố Hàng Giấy, Hà Nội.
![]() |
Nguyễn Văn Vĩnh là nhà tân học, nhà báo, nhà văn, nhà phiên dịch, nhà chính trị Việt Nam đầu thế kỷ 20. Ông là người có công lớn trong việc hoàn thiện và phổ cập chữ quốc ngữ. Ảnh tư liệu |
Ông Nguyễn Lân Bình - cháu nội của học giả Nguyễn Văn Vĩnh, cho biết: "Theo các bác, các chú và cha tôi kể lại, ông nội tôi là người tầm thước, nhưng dáng bệ vệ.
Thời đó mà cụ đã thích mặc áo sơ mi, quần “short”, cưỡi xe mô tô, giao du với các giới trong thiên hạ. Ngày ấy, Nguyễn Văn Vĩnh có câu nói nổi tiếng: “Làm một nhà báo, phải biết đi mô tô”.
Đặc biệt, Nguyễn Văn Vĩnh có giọng nói to, vang, hay cười. Ông thích tổ tôm, săn bắn và có óc phiêu lưu.
Ông Lân Bình thuật lại những giai thoại được lưu truyền trong gia đình, rằng: “Gia cảnh ngày đó nghèo khó lắm, con thì đông, không có nghề mưu sinh, cụ bà thân sinh của Nguyễn Văn Vĩnh thường chỉ buôn hàng xén bán ngoài chợ Đồng Xuân, kiếm tiền nuôi gia đình.
Khi Nguyễn Văn Vĩnh mới 8 tuổi, tuy thấy con sáng dạ nhưng vì nghèo, nên không thể cho đi học, hai cụ xin cho Nguyễn Văn Vĩnh đi chăn bò thuê ngoài bãi Long Biên (sau này là khu vực chân cầu Long Biên) kiếm thêm chút ít. Những năm đó là năm 1889 - 1890.
Trong những lần đi chăn bò, Nguyễn Văn Vĩnh thường thả bò theo triền đê Yên Phụ lên hướng Bắc, và chứng kiến có lớp học của người Pháp mở trong một ngôi đình. Ông nhiều lần mon men đến gần lớp học vì tò mò và thật sự bị cuốn hút. Ông về nhà thưa với thầy (cha), rằng muốn cha tìm và xin cho làm việc gì cũng được, ở trong ngôi trường này, để thay việc phải đi chăn bò.
Khi Nguyễn Văn Vĩnh bày tỏ nguyện vọng, cha ông đã trao đổi với ông nghè Phạm Huy Hổ nhờ những người có quan hệ, cuối cùng, xin được cho Nguyễn Văn Vĩnh chân ngồi kéo quạt mát cho lớp học, vì thời đó chưa có điện.
Ngồi cuối lớp kéo quạt, nhưng với tư chất khác người, Nguyễn Văn Vĩnh chỉ nghe thầy giáo người Tây giảng bài, mặc nhiên thành sự học lỏm.
Cậu đã thuộc nhiều bài học sâu hơn cả các học viên là ông tú, ông cử của lớp. Với tính cách hiếu động, Nguyễn Văn Vĩnh đã nhiều lần, cứ theo bản năng, cậu nhắc các đàn anh khi ấp úng không trả lời được các bài tập của thầy giáo và bị đòn vì làm mất trật tự, ảnh hưởng đến cả lớp.
Vậy nhưng, bên cạnh những trận đòn, sự quát nạt và mắng mỏ của ông giáo Tây, cậu đã gieo vào lòng người thầy một sự ngạc nhiên, có cả một chút nể phục. Đặc biệt, ông giáo không thể không kinh ngạc khi thấy cậu nói và viết được tiếng Pháp khá thành thạo dù không được học chính thức.
Ông giáo Tây có tên là A. D’ Argence khi đó, vì ấn tượng, thầm phục và có cả chút thử nhiệm, đã để Nguyễn Văn Vĩnh cùng dự thi tốt nghiệp khi lớp học mãn khóa (năm 1893). Đây chính là lớp thông ngôn tập sự ngạch Tòa sứ, cùng với 40 học sinh của khóa học, và kết quả ông đứng thứ 12.
Lúc này, mọi người mới biết rằng đây chính là trường Hậu bổ (Collège des Interprètes du Tonkin - sau khi học xong sẽ được bổ nhiệm làm thông ngôn - nv). Hôm nay, người ta vẫn thấy ngôi đình còn nguyên và nằm trong khuôn viên của Trường THCS Mạc Đĩnh Chi, sát hồ Trúc Bạch, Hà Nội ngày nay.
Năm đó, Nguyễn Văn Vĩnh mới tròn 10 tuổi, quá nhỏ để bổ nhiệm đi đâu được, nên nhà trường quyết định đặc cách cho ông học lại từ đầu của khóa học tiếp theo.
Nguyễn Văn Vĩnh về kể lại với cha, cha ông nói luôn rằng, làm gì có tiền mà học tiếp. Ông lại đưa ra “tối hậu thư”, một là tiếp tục kéo quạt, hai là lại quay về chăn bò!
Nguyễn Văn Vĩnh đành nghe lời cha, tiếp tục về chăn bò. Người thầy giáo Tây khá ngạc nhiên khi không thấy Nguyễn Văn Vĩnh đến trường, ông đã đến nhà tìm hiểu nguyên nhân vì sao.
Khi gặp gia đình Nguyễn Văn Vĩnh, ông đã “ngã người” vì biết cậu trò nhỏ không được đi học vì do nhà quá nghèo, không có tiền! Thầy D'Argence đã khẳng định với bố mẹ của cậu bé rằng, cậu trò nhỏ sẽ được đi học mà gia đình không phải lo đóng tiền (ngày nay chúng ta hay gọi đó là học bổng - nv).
Nguyễn Văn Vĩnh đã chính thức được học chính khóa thông ngôn tòa sứ khóa 1893-1896 (ngoài thầy d'Argence còn có ông Đỗ Đức Toại - thủ khoa khóa 1890, cùng dạy). Kết thúc khóa học này, Nguyễn Văn Vĩnh đỗ thủ khoa, lúc đó cậu mới 14 tuổi.
15 tuổi, Nguyễn Văn Vĩnh được đưa đi làm thông ngôn (phiên dịch - nv) tại Tòa sứ Lào Cai. Năm 1898, Nguyễn Văn Vĩnh khi đó 16 tuổi, được điều về Tòa sứ Hải Phòng, đúng lúc người Pháp đang mở mang việc kiến thiết bến cảng.
![]() |
Ông Nguyễn Lân Bình - cháu nội của học giả Nguyễn Văn Vĩnh. |
Do tính chất công việc nên Nguyễn Văn Vĩnh đã được giao tiếp hằng ngày với thủy thủ của các tàu Pháp, Anh, Hoa... Vì vậy, ông đã học thêm tiếng Trung và tiếng Anh để giúp cho công việc được thuận lợi.
Sau này, khi có cơ hội đọc lại những di cảo của Nguyễn Văn Vĩnh, người ta mới thấy việc học ngoại ngữ với ông là một khả năng thiên bẩm. Trong thiên phóng sự cuối cùng của cuộc đời làm báo (1936), Nguyễn Văn Vĩnh gửi từ miền Nam nước Lào về và đăng trên tờ báo L’Annam Nouveau - Nước Nam mới, có đầu đề “Một tháng với những người tìm vàng”, gồm 11 bài, ông đã tâm sự khi đến nước Lào, ông mất có 8 ngày để học tiếng Lào.
Cũng chính giai đoạn Nguyễn Văn Vĩnh làm việc ở Tòa sứ Hải Phòng, ông đã “tự tốt nghiệp phổ thông” nhờ việc mua lại từ một thuỷ thủ người Anh, bộ sách giáo khoa tiếng Pháp (Encyclopédie autodidactique quilet - Sách tự học chương trình phổ thông). Ngày đó, ông đã tâm sự với người thân rằng: “Tôi mua bộ sách hết 15 đồng, thế là mất toi nửa tháng lương”.
Ông Lân Bình giải thích: “Đây là số tiền rất lớn thời bấy giờ. Vì hơn 100 năm trước, nước ta vẫn còn tiêu bằng tiền chinh, xu, hào rồi mới đến đồng”...
Giai thoại suýt mất mạng vì bắt tay vua Khải Định
Trong nhiều giai thoại của gia đình kể lại, ông Bình nhớ một cách đầy đủ việc vì sao trong những người con của Nguyễn Văn Vĩnh, có người mang tên Nguyễn Kỳ (1918-2013).
Câu chuyện cũng đã được Phạm Huy Lục, nhân sỹ danh tiếng cùng thời với Nguyễn Văn Vĩnh và là người đại diện cho báo giới đọc điếu văn trong lễ tang Nguyễn Văn Vĩnh ngày 8/5/1936 ghi lại và đưa cho gia đình. Chuyện là thế này:
Năm 1916, vua Khải Định (1885-1925) lên ngôi. Theo thông lệ, nhà vua mới phải thực hiện nghi lễ (nay ta hiểu như sự trình diện) yết kiến vị quan người Pháp là Toàn quyền Đông Dương (vị trí cao nhất của Chính phủ Thuộc địa).
Chuyến vi hành của vua Khải Định được diễn ra năm 1917, đi từ Huế đến kinh thành Thăng Long. Trong các nghi lễ mang tính lễ tân được tổ chức tại Phủ Toàn quyền (nay là Dinh Chủ tịch) ở Hà Nội, ngài Toàn quyền Albert Pierre Sarraut (1872-1962) đứng trên khán đường sát bên cạnh là vua Khải Định, để đón các nhân vật đại diện cho các giới chức trong xã hội lần lượt đến chào xã giao vị vua mới của Triều đình Nhà Nguyễn. Nghi thức muôn đời của Triều đình Phong kiến dành cho mọi đối tượng khi tiếp cận Đức Vua, chỉ được phép bái lạy (hai tay chắp trước ngực và cúi chào).
Nguyễn Văn Vĩnh dẫn đầu nhóm dân biểu Hà Nội (nay gọi là Hội đồng Nhân dân), khi đến trước ngài Toàn quyền (đứng tiếp là Đức Vua), vì đã từng biết nhau từ trước, quan Toàn quyền thấy Nguyễn Văn Vĩnh đến trước mặt, liền giơ tay ra bắt. Vua Khải Định thấy vậy, cũng giơ tay ra bắt tay Nguyễn Văn Vĩnh. Vào thời khắc và bối cảnh đó, ông không thể lùi, và đành giơ tay bắt tay nhà vua.
Lập tức cả khán phòng ồ lên khi chứng kiến sự bất thường này của Nguyễn Văn Vĩnh. Các triều thần râm ran, rằng ông mắc tội khi quân, dám động vào long thể của Đức Vua.
Khi nhà vua nhận được bản tấu của các quan trong triều dâng lên, kết tội Nguyễn Văn Vĩnh xử trảm. Vua Khải Định nói: “Các ông lạ kỳ thật, chuyện có thế mà đòi chém người ta!”.
Đầu năm 1918, người vợ cả của Nguyễn Văn Vĩnh sinh thêm người con trai. Nguyễn Văn Vĩnh lại nói với vợ: “Đặt tên con là Kỳ, để nhớ mình bị chém hụt”.
(Còn nữa)

Khúc củi lạ và vận may đặc biệt của doanh nhân Bạch Thái Bưởi
Bạch Thái Bưởi vớt được khúc củi tỏa ra mùi thơm kỳ lạ. Người Trung Quốc trả giá cao để mua được khúc củi này. Từ số vốn ít ỏi, ông lao vào thương trường và trở thành một doanh nhân lừng lẫy của Việt Nam đầu thế kỷ 20.
相关文章
Nhận định, soi kèo Eintracht Frankfurt vs Union Berlin, 21h30 ngày 9/3: Bệ phóng sân nhà
Nguyễn Quang Hải - 09/03/2025 00:11 Đức2025-03-11Jordan Spieth trở lại top 10 thế giới.
Dù không thi đấu tại giải Butterfield Bermuda Championship hồi tuần trước, nhưng theo bảng xếp hạng mới nhất OWGR, Jordan Spieth đứng thứ 10 thế giới, thành tích tốt nhất của anh trong vòng ba năm qua.
Đây có thể xem là sự trở lại quá ấn tượng của Jordan Spieth. Năm nay, có thời điểm Jordan Spieth suýt rơi ra khỏi top 100 thế giới. Anh chỉ đứng thứ 92 tại giải Farmers Insurance Open.
Nhưng sau đó, Jordan Spieth cải thiện đáng kể phong độ của mình để về thứ 5 tại giải Valero Texas Open hồi tháng 4 năm nay.
Vị trí đấy đưa Jordan Spieth trở lại top 50 thế giới, rồi anh leo lên tiếp top 25 sau khi về nhì tại giải Colonial, và giờ là top 10.
Trong sự nghiệp của mình, Jordan Spieth từng giành 12 danh hiệu trên PGA Tour, trong đó có ba danh hiệu major (tương đương với các danh hiệu Grand Slam trong môn quần vợt) là The Masters Tournament năm 2015, U.S Open năm 2015, cùng The Open Championship 2017.
Trong khi đó, ở các vị trí cao nhất, Jon Rahm (Tây Ban Nha) vẫn là golfer được xếp hạng số một thế giới, xếp thứ hai là Collin Morikawa (Mỹ) và thứ ba là Dustin Johnson (Mỹ).
'/>U17 Việt Nam kiểm soát bóng tốt hơn U17 Kyrgyzstan (Ảnh: Đỗ Minh Quân).
Trong khi U17 Việt Nam không tạo được một cơ hội thực sự rõ ràng trong hiệp một thì U17 Kyrgyzstan với chỉ 3 lần dứt điểm, lại có tới 2 lần gây sóng gió cho khung thành của thủ môn Hoa Xuân Tín, rất may các chân sút của đối phương dứt điểm không tốt, bóng đã đi ra ngoài.
Sau giờ nghỉ, U17 Việt Nam dường như đã nắm rõ lối chơi của đối thủ nên trình diễn một bộ mặt khác hẳn. Đội chủ nhà đẩy cao đội hình chơi áp đảo và liên tục tạo ra cơ hội dứt điểm. Tuy nhiên, các cơ hội cứ lần lượt trôi qua trước mũi giày của U17 Việt Nam.
U17 Kyrgyzstan chỉ có đúng một pha bóng nguy hiểm trong hiệp hai. Đó là ở phút 89 khi hàng thủ của U17 Việt Nam mắc sai lầm tạo ra cơ hội ghi bàn ngon ăn cho đối thủ, tuy nhiên cầu thủ U17 Kyrgyzstan cũng dứt điểm không tốt.
Cầu thủ U17 Việt Nam tiếc nuối trước những cơ hội bị bỏ lỡ (Ảnh: Đỗ Minh Quân).
Trong khoảng thời gian bù giờ, U17 Việt Nam vẫn có thêm vài cơ hội dứt điểm, nhưng trong một ngày kém duyên, các học trò của HLV Roland đã không thể ghi bàn và ngậm ngùi nhận trận hòa 0-0 ở lượt trận ra quân đầu tiên. Ngày 25/10, U17 Việt Nam sẽ thi đấu lượt trận thứ 2, gặp U17 Myanmar.
'/>Alcaraz và Nadal sau màn so tài ở Six Kings Slam cuối tuần qua (Ảnh: Getty).
Rafael Nadal khẳng định anh tự tin về phong độ khi khoác áo Tây Ban Nha: "Tôi sẽ không yêu cầu ra sân bằng mọi giá, đội trưởng tuyển Tây Ban Nha thấy tôi xứng đáng, tôi sẽ vui lòng ra sân.
Nhưng nếu không có sự chuẩn bị tốt, tôi sẽ không thi đấu, dù đó sẽ là giải đấu cuối cùng của tôi. Tây Ban Nha có cơ hội thành công ở Davis Cup và cần ưu tiên những người xuất sắc nhất. Davis Cup là giải đấu của các đội tuyển quốc gia, tôi sẽ chuẩn bị tốt nhất có thể để giúp đội nhà chiến thắng".
Đàn em đồng hương Carlos Alcaraz thừa nhận cảm thấy buồn khi Nadal sắp giải nghệ: "Nadal có trận đánh đơn cuối cùng với đối thủ lớn nhất sự nghiệp Djokovic, trải nghiệm ấy rất đặc biệt và tôi cảm thấy rất xúc động. Không ai muốn thần tượng của mình giải nghệ, nên việc xem trận đấu này khiến tôi cảm thấy buồn bã.
Tôi đã cố gắng xem từng đường bóng của trận đấu, vì tôi biết rằng chúng ta không còn nhiều cơ hội để tận hưởng các trận đấu của Nadal. Được chứng kiến anh ấy thi đấu là một niềm vui của người hâm mộ quần vợt".
'/>Siêu máy tính dự đoán Chelsea vs Leicester City, 21h00 ngày 9/3
Hoàng Ngọc - 09/03/2025 10:33 Máy tính dự đoá2025-03-11Đội tuyển Mỹ sở hữu một nàng WAG (vợ và bạn gái cầu thủ) hết sức nổi bật, đó là Sarah Schmidt, bạn gái Tyler Adams. Cặp tình nhân trẻ tuổi này được đánh giá là vô cùng xứng đôi vừa lứa và nhận được nhiều tình cảm yêu mến từ phía người hâm mộ. Nhắc đến Xứ Wales, các cổ động viên hẳn sẽ nhớ ngay đến cặp đôi Emma Rhys-Jones và Gareth Bale. Cả hai đã quen biết và hẹn hò với nhau từ những ngày còn ngồi trên ghế nhà trường. Và đến năm 2019, Gareth Bale cũng đã tổ chức một hôn lễ lãng mạn với cô bạn gái "thanh mai trúc mã". Robyn Keen vốn là một người mẫu vô cùng xinh đẹp và quyến rũ của nước Anh. Thế nhưng, tại vòng chung kết World Cup năm nay, Robyn Keen nhiều khả năng sẽ chống lại nước nhà để cổ vũ cho anh bạn trai Jack Hendry và đội tuyển Scotland. Tại kỳ World Cup năm nay, đội tuyển Ukraina chắc chắn sẽ nhận được tình cảm ủng hộ từ nàng WAG xinh đẹp Vlada Zinchenko, bà xã của Oleksandr Zinchenko. Được biết, Vlada Zinchenko là một nữ MC kiêm phóng viên nổi tiếng tại quê nhà Ukraina. Theo TS
'/>
最新评论