Nữ tiếp viên hàng không Christine Angelica Dacera tử vong trong phòng tắm khách sạn, nghi do bị cưỡng hiếp tập thể.

Hành vi trên được coi là victim blaming (đổ lỗi nạn nhân) - vấn nạn không hề mới trong xã hội. Theo đó, nhiều người tin rằng nạn nhân phải chịu một phần trách nhiệm khi bị quấy rối tình dục, thậm chí là hiếp dâm.

"Chính chúng ta đã tạo ra và dung túng nền văn hóa victim blaming", Beverly Engel - nhà trị liệu hôn nhân và gia đình ở Los Osos (bang California, Mỹ) - từng nói.

“Không có lửa thì sao có khói”

Bất chấp làn sóng #MeToo, việc đổ lỗi cho nạn nhân vẫn là vấn đề nan giải. Bên cạnh việc lên án thủ phạm, dư luận cũng đổ lỗi cho bị hại, mổ xẻ sự việc để tạo nên những “phiên bản” chủ quan.

Với trường hợp Christine Angelica Dacera, cộng đồng xôn xao bàn tán về chi tiết “tiệc tùng tại khách sạn”, “11 nghi phạm là đàn ông” thay vì bản chất vụ việc.

Dù chưa có kết luận chính thức từ cơ quan điều tra, dân mạng đã nhanh tay để lại hàng loạt bình luận khiếm nhã về ngoại hình, trang phục cũng như đời sống tình cảm của cô gái xấu số.

Vấn nạn đổ lỗi nạn nhân vẫn tiếp diễn bất chấp làn sóng #MeToo. Ảnh: Unsplash.

Thực tế, đây là những biểu hiện victim blaming phổ biến trong các vụ quấy rối, xâm hại và tấn công tình dục. Giáo sư tâm lý học Sherry Hamby, nhà sáng lập tạp chí Psychology of Violence, nhận định hành vi này bắt nguồn từ tâm lý “không có lửa thì sao có khói”.

"Tôi nghĩ lý do lớn nhất dẫn đến hành vi đổ lỗi nạn nhân là giả thuyết tâm lý 'gieo nhân nào, gặp quả đó'. Dưới sự chi phối của ý niệm này, nhiều người tin rằng nạn nhân xứng đáng chịu hậu quả vì hành động của mình", bà nói.

Barbara Gilin, giáo sư ngành Công tác xã hội tại ĐH Widener (Mỹ), cho biết nhiều người đổ lỗi cho nạn nhân vì suy nghĩ “chuyện xấu sẽ không bao giờ xảy đến với mình”.

“Tôi cho rằng mọi người có xu hướng chỉ trích bị hại để đổi lấy cảm giác an toàn. Họ nghĩ rằng mình sẽ không bao giờ rơi vào tình cảnh xấu số như vậy”, cô chia sẻ trên The Atlantic.

Tâm lý trọng nam khinh nữ là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng victim blaming. Ảnh: Getty.

Mặt khác, hành vi này còn nảy sinh từ định kiến trọng nam khinh nữ sâu sắc trong xã hội. Theo số liệu từ tổ chức Phụ nữ Liên Hợp Quốc (UN Women), đa số nạn nhân xâm hại tình dục là nữ giới.

Khi xảy ra chuyện, nhiều người lại vin vào giới tính, trang phục, cách hành xử của nạn nhân để phân bua đúng - sai. "Do cô này ăn mặc mát mẻ nên mới bị trêu chọc", "Ai bảo tính đong đưa, thích sống ảo trên mạng để biến thái để mắt tới"... là những bình luận phổ biến dưới mọi bài viết về các vụ xâm hại, quấy rối.

Cuối tháng 7/2020, một đồn cảnh sát ở quận Quezon (Manila, Philippines) dấy lên làn sóng phẫn nộ vì có lời lẽ hạ thấp phụ nữ, theo SCMP.

Cụ thể, trong một bài đăng trên mạng xã hội, đồn cảnh sát này viết: “Này các cô gái, đừng mặc trang phục hở hang nữa. Nếu bị người khác quấy rối, bạn sẽ lại tìm đến chúng tôi xin giúp đỡ. Hãy thử nghĩ về điều đó đi”.

Dù đã bị xóa đi ngay sau đó, bài đăng vẫn khiến cộng đồng mạng tại Philippines tức giận. Hashtag #HijaAko mang nghĩa “Tôi là một phụ nữ” tiếp tục được đông đảo phái nữ Philippines sử dụng để phản đối.

Nhiều nạn nhân bị chỉ trích vì lựa chọn trang phục và cách ứng xử. Ảnh: Safe Line.

Hay đầu tháng 8, dự thảo luật cấm đàn ông cởi trần và phụ nữ mặc váy quá ngắn hoặc đồ xuyên thấu khi ra ngoài đường của Campuchia cũng tạo ra nhiều luồng tranh cãi.

"Trừng phạt phụ nữ vì trang phục của họ sẽ củng cố quan niệm rằng phụ nữ là nguyên nhân của bạo lực xảy ra với họ, và điều đó càng làm cho văn hoá bất công tồn tại liên quan đến bạo lực giới", bà Ming Yu Hah, Phó giám đốc Tổ chức Ân xá Quốc tế ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nhận định.

Vết thương tâm lý thứ 2

Theo Tiến sĩ Anju Hurria, nhà tâm lý học tại Đại học California (Mỹ), vấn nạn victim blaming gây thêm nhiều tổn thương tâm lý cho người hứng chịu nó.

“Giống như thể nạn nhân bị tấn công hoặc chấn thương lần thứ 2 vậy. Họ đau khổ hơn, gia tăng trầm cảm và làm phức tạp thêm chứng rối loạn căng thẳng sau khi bị cưỡng hiếp. Họ cũng khép mình, ngại tìm kiếm sự trợ giúp vì sợ rằng mình không được tin tưởng”, tiến sĩ cho biết.

Trong khi một số vụ lạm dụng tình dục được pháp luật xét xử công khai, các chuyên gia cho biết sự thật có thể bị che giấu bởi chính những người xung quanh nạn nhân - ví dụ như gia đình nạn nhân cảm thấy xấu hổ, muốn giữ im lặng hoặc kẻ quấy rối, cưỡng hiếp chính là họ hàng, người thân.

Vấn nạn victim blaming gây thêm nhiều tổn thương tâm lý cho người hứng chịu nó. Ảnh: Unsplash.

Tháng 7/2018, mạng xã hội Trung Quốc chấn động khi người dẫn chương trình nổi tiếng Zhu Jun (sinh năm 1964) bị tố cáo sờ soạng và cưỡng hôn một nữ nhân viên. Nạn nhân là Zhou Xiaoxuan (sinh năm 1993).

Vụ việc xảy ra vào năm 2014, khi Zhou còn là thực tập sinh tại Đài truyền hình quốc gia CCTV. Sau khi trình báo tại đồn cảnh sát, nạn nhân bàng hoàng khi các sĩ quan khuyên cô rằng không nên tố cáo vì ông Zhu là “người có ích cho xã hội”.

Hơn nữa, họ cho rằng vụ việc có thể gây ảnh hưởng đến sự nghiệp của bố mẹ Zhou. Theo The New York Times, bố cô là một công chức, mẹ làm việc tại công ty nhà nước. Suốt 4 năm ròng, Zhou đành sống trong im lặng, vì sợ gây họa cho gia đình, bất chấp bản thân chịu nhiều tủi nhục.

“Không ai xứng đáng phải chịu thương tổn”, Jen Marsh, Phó chủ tịch Mạng lưới Hỗ trợ nạn nhân hiếp dâm, lạm dụng và loạn luân Mỹ (RAINN), khẳng định.

Bà cho biết các nạn nhân thường khó nhận được sự giúp đỡ mà họ cần. Tuy nhiên, con đường phục hồi của họ sẽ phát triển tích cực hơn khi được gia đình, bạn bè ủng hộ và thực sự lắng nghe những chia sẻ về tổn thương họ chịu đựng.

Cái kết đắng cho nhân viên đe dọa sếp cũ chỉ vì không kết bạn Facebook

Gửi yêu cầu kết bạn đã 2 ngày mà sếp cũ chưa hồi âm, anh chàng bỗng nổi giận, gửi những lời đe dọa nặng nề đến sếp và đến tận nhà sếp để phá phách. 

Theo lời kể của Drew, không phải lúc nào bộ tộc này cũng mở cửa đón khách du lịch tới thăm. Nhờ một người bạn đồng hành có tên Diego, anh mới được "đặc cách" tới đây. Vậy nên, anh đã tận dụng 72 giờ quý giá để tìm hiểu nền văn hóa hấp dẫn của những người thổ dân sống trong rừng sâu này.

Được biết, rừng Lacandon vốn là rừng nhiệt đới rộng nhất khu vực Bắc Mỹ. Nơi này trải dài từ Chiapas, qua Guatemala và xuống tận Honduras. Những thổ dân sống ở đây cũng đặt tên của bộ tộc theo khu rừng.

Blogger người Mỹ cho biết, hiện còn khoảng dưới 1.000 người Lacandon sống trong 4 ngôi làng riêng biệt, tất cả đều nằm trong rừng sâu Lacandon ở bang Chiapas (Mexico) - nơi cách biên giới Guatemala chừng 10 dặm.

Drew cho biết, những người Lacandon thích mặc đồ trắng như biểu tượng của sự hòa bình. Họ thường để tóc dài và giao tiếp với nhau bằng thứ ngôn ngữ độc đáo có tên gọi Hach tʼan.

Trên thực tế, người Lacadon chính là hậu duệ của người Maya cổ đại. Cuộc sống của họ gần như cắt đứt toàn bộ liên lạc với thế giới bên ngoài.

Một trong những điều thú vị khác trong văn hóa người Lacandon chính là một người đàn ông có thể lấy 4 vợ. Điều này khác tương tự với đạo Hồi. Do đàn ông ở đây thường sở hữu nhiều đất đai, nên họ cần nhiều vợ để hỗ trợ việc trồng trọt hay giặt quần áo.

Những người thổ dân Lacandon ngày nay đang sống tách biệt với bên ngoài nên phải tự sinh tồn. Trong suốt 72 giờ trải nghiệm ở đây, Drew cho biết, anh nhận thấy bộ tộc này "có một hệ thống tuyệt vời". Trong đó, phụ nữ sẽ đảm nhận việc bếp núc, chăm sóc con cái và dọn dẹp nhà cửa, còn người đàn ông trụ cột gia đình sẽ làm các dụng cụ và tìm kiếm thức ăn.

Thoạt nhìn có thể thấy cuộc sống trong những khu rừng nhiệt đới rất khó khăn. Nhưng thực tế, nguồn thực phẩm ở đây khá dồi dào. Theo lời kể của người bạn đồng hành Diego, họ có thể tìm thấy chuối, đu đủ, dừa và hành... Những món đồ này hoàn toàn tự nhiên, không ảnh hưởng bởi chất hóa học nên rất tốt cho sức khỏe.

Tại rừng nhiệt đới Lacandon nơi người dân đang sinh sống có tới hơn 100 loại trái cây và thực vật ăn được. Nguồn thực phẩm từ nước cũng rất dồi dào, có cá, ốc, ếch hay rùa - cung cấp nguồn protein.

Nhờ thực phẩm và chế độ ăn lành mạnh giúp người Lacando có tuổi thọ vượt xa so với ngưỡng trung bình ở Mexico (74 tuổi). Thậm chí, có những cụ ông, cụ bà trong làng sống tới cả trăm tuổi nhưng vẫn rất minh mẫn.

Phát hiện hồ chứa nước ngọt khổng lồ ngoài khơi bờ biển Hawaii

Từ lâu, đảo Hawaii vẫn là nơi ẩn chứa nhiều điều bí ẩn. Bằng cách nào đó, lượng nước ngọt trong các tầng chứa nước ngầm dường như nhỏ hơn nhiều so với lượng nước mưa.

Ông lão sống độc thân từ khi vợ và 3 con qua đời.

Ông cụ là Liang Fusheng sinh năm 1926.

Liang Fusheng từng có một gia đình hạnh phúc, vợ của ông sinh cho ông 3 người con. Nhưng duyên lành chẳng kéo dài được bao lâu, con trai cả và con gái thứ hai của ông lần lượt qua đời khi mới 3 tuổi. Ông Liang và vợ rất buồn nhưng nghĩ đến cô con gái nhỏ nên cả hai cố gắng sống tiếp.

Tuy nhiên, biến cố lại xảy ra, con gái út của ông bà được 18 tuổi thì bị bệnh. Hồi đó - những năm 1960, với sự chăm sóc y tế hạn chế, hai vợ chồng chỉ có thể nhìn đứa con gái nhỏ của mình qua đời.

Sau khi con gái mất đi, vợ của Liang Fusheng bị sang chấn tinh thần, không thể vực dậy nổi. Bà qua đời khi ông Liang Fusheng mới 38 tuổi.

Người trong làng từng thuyết phục ông đi bước nữa nhưng những sự mất mát to lớn khiến ông không vượt qua được. Ông sống trong bộ dạng lấm lem suốt 20 năm sau đó.

Khi ông ở độ tuổi 60, trong làng xuất hiện bệnh viêm gan B, Liang Fusheng nghĩ rằng vợ và con gái mình đã chết vì bệnh tật nên ông phải trở thành bác sĩ để ngăn chặn thảm kịch xảy ra một lần nữa.

Sau khi nghiên cứu các cuốn sách y học trong vài năm, ông đã nhận được chứng chỉ bác sĩ ở tuổi 68 và bắt đầu hành nghề y. Trong mười năm sau đó, Liang Fusheng đã tiếp nhận hơn 3.000 bệnh nhân và kiếm được hàng trăm nghìn tệ.

Không còn vợ con, cụ ông 94 tuổi chi tiền xây mộ, ngủ trong quan tài mỗi tối.

Khi ông 80 tuổi, dân làng thấy ông đi lại không tiện nên họ thuyết phục ông vào viện dưỡng lão để hưởng phúc, số tiền Liang Fusheng kiếm được cũng đủ cho ông chi dùng thoải mái. Nhưng Liang Fusheng không thích người khác chăm sóc mình, ông quyết định sống độc thân.

Ông đã sử dụng số tiền tiết kiệm được để xây dựng nghĩa trang cho mình. Liang Fusheng cũng mời các thợ thủ công giúp đỡ và thiết kế khu mộ để ngăn chặn những người bên ngoài vào đánh cắp.

Sau khi khu mộ hoàn thành, Liang Fusheng lấy nơi đây làm nhà, mỗi ngày đều “về nhà”, nằm ngủ trong quan tài.

Trong một cuộc trò chuyện với PV, Liang Fusheng nói, ông không biết khi nào mình sẽ qua đời, và cũng không biết có người sẽ tiễn đưa mình hay không. Vì vậy ông đã dựng sẵn tấm bia trước mộ của mình để không phải phiền người khác lo tang lễ.

Nhớ lại khoảng thời gian nửa đời đầu, nước mắt ông lưng tròng. Ông bảo, ở tuổi 94, ông đã sẵn sàng đón ngày đoàn tụ bên vợ con.

Bị con trai chôn sống, bà mẹ trở về từ cõi chết và nỗi xót xa tình mẫu tử

Sau khi bị con trai chôn sống và được cứu sống, bà lão luôn miệng nói với cảnh sát rằng, bà đã tự mình trèo vào ngôi mộ. Sau nhiều lần bị cảnh sát thẩm vấn, bà mới xác nhận hành động của con trai.