Thống kê của liên bang cho biết từ năm 2000 tới 2012, tỷ lệ thạc sĩ tốt nghiệp tăng 63% - cao hơn tỷ lệ cử nhân 18%. Đây là dấu hiệu của một sự chuyển dịch âm thầm và sâu sắc đang diễn ra ở nhiều trường đại học uy tín – những nơi đang rót tiền vào việc đào tạo nhiều nhất từ trước tới nay.

Để có một tấm bằng thạc sĩ, người học phải tiêu tốn từ 20.000 tới 30.000 USD. Chính vì thế, một số trường đại học xem những người học thạc sĩ như những cái “cây hái tiền” trong thời kỳ khủng hoảng tài chính. Sinh viên thì coi tấm bằng Thạc sĩ như một tấm vé thông hành để dễ dàng thăng tiến hoặc để tìm một công việc mới. Đối với họ, sức hấp dẫn của việc tăng lương lên tới hàng ngàn đô la mỗi năm đủ để bất chấp nguy cơ phải gánh một món nợ lớn sau khi học xong.

Một phân tích dữ liệu của liên bang cho thấy Washington là khu vực mà xu hướng này phát triển mạnh nhất. Mỗi năm, các trường đại học như George Washington, Georgetown và Johns Hopkins đều cho tốt nghiệp nhiều Thạc sĩ hơn Cử nhân.

Ví dụ như ĐH Georgetown có 1.871 Cử nhân và 2.838 thạc sĩ tốt nghiệp năm 2012. Tỷ lệ Cử nhân của trường này tăng 12% trong vòng 8 năm trong khi Thạc sĩ tăng 82%.

Doug Stone, 28 tuổi – một chuyên viên phân tích của Cơ quan An ninh quốc gia vừa tốt nghiệp ĐH Georgetown vào tháng này với tấm bằng thạc sĩ Quan hệ công chúng và truyền thông doanh nghiệp. Tấm bằng tiêu tốn của anh khoảng 27.000 USD. Anh cho rằng tấm bằng cử nhân Khoa học chính trị của ĐH Bang Ohio là chưa đủ trong một thành phố mà đi đâu cũng có thể gặp Cử nhân.

“Những người làm việc cùng tôi toàn là những người xuất sắc. Nếu bạn muốn có một chỗ đứng chắc chắn, bạn cần ít nhất là tấm bằng Thạc sĩ” – Stone nói.

Trước đây – ngoại trừ lĩnh vực giáo dục và quản trị kinh doanh, bằng thạc sĩ thường đóng vai trò thứ yếu trong các trường đại học. Đôi khi, nó được xem như một bước đệm cho những người muốn phấn đấu lấy bằng tiến sĩ. Tuy nhiên, hiện tại những quan điểm này ngày càng trở nên không thực tế.

“Bằng thạc sĩ đang trở thành một phần quan trọng trong câu chuyện về sự thay đổi của người Mỹ” – Katherine S. Newman, trưởng khoa Nghệ thuật và Khoa học, ĐH Hopkins cho hay. “Đã có thời các ngành công nghiệp của Mỹ trông chờ người ta học một nghề nào đó. Còn bây giờ chúng ta không chỉ là một cái máy đào tạo nhân lực kỹ năng cao cho các ngành công nghiệp Mỹ”.

Sarah Theos, 34 tuổi, tới từ Montgomery là một ví dụ. Theos là một nhân viên bán hàng cho Công ty công nghệ sinh học Promega. Hiện Theos có bằng Cử nhân Sinh học của ĐH Công nghệ Virginia. Cách đây 2 năm, cô đăng ký học chương trình thạc sĩ bán thời gian ngành Công nghệ sinh học tại ĐH Hopkins. Hết tháng này Theos sẽ tốt nghiệp. Cô cho biết mức giá cho tấm bằng này khoảng 32.000 USD và nó sẽ giúp cô kết nối với khách hàng. Công ty Promega và Theos chia đôi học phí học thạc sĩ.

“Trong ngành công nghiệp bán hàng của tôi, họ muốn bạn có bằng cấp cao để có thể nói chuyện với khách hàng” – Theos nói.

Adam Jadhav, 30 tuổi đã từng là một nhà báo mảng chính trị cho tờ St. Louis Post-Dispatch khoảng vài năm cho tới khi anh cảm thấy có một sự thôi thúc cần phải ra nước ngoài để viết, dạy và làm tình nguyện. Anh nhận được passport có đóng dấu ở Kenya, Ecuador và Ấn Độ. Mùa thu năm 2011, anh bắt đầu học thạc sĩ ngành Chính sách môi trường toàn cầu ở ĐH American, trong đó tập trung vào khoa học chính trị, kinh tế và phát triển bền vững.

Các khoản tài trợ và học bổng bù đắp phần lớn mức chi phí 56.000 USD, nhưng Jadhav cho biết anh vẫn phải vay khoảng 50.000 USD để trang trải chi phí sinh hoạt, nghiên cứu và đi lại. Chương trình của ĐH American đã giúp anh giành được một học bổng nghiên cứu của Fulbright đi Ấn Độ để nghiên cứu về cộng đồng ngư dân sau khi tốt nghiệp vào tháng này.

“Bằng thạc sĩ đã mở ra nhiều cánh cửa mới với tôi. Nó thực sự giúp tôi làm những gì mình muốn trong cuộc sống sau này” – anh chia sẻ. Tấm bằng Cử nhân mà anh nhận được từ ĐH Illinois cách đây vài năm hiện chỉ là tiêu chí tối thiểu mà những người như anh cần để phát triển trong nền kinh tế hiện đại này.

Trường ĐH Y Dược TPHCM

Trường tự ra quy định

Trong đơn kiến nghị gửi đến báo VietNamNet,chi hội phụ huynh cùng các em học sinh trường cho biết, ngày 22/22013 Bộ về việc hướng dẫn các Sở GD-ĐT; các ĐH, học viện; các trường ĐH, CĐ hệ tuyển thẳng và ưu tiên xét tuyển vào ĐH, CĐ năm 2013.

Trong danh mục được tuyển thẳng quy định rõ, các thí sinh đoạt giải nhất , nhì, ba trong kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia lớp 12 trung học phổ thông, được tuyển thẳng vào đại học các ngành đúng và ngành gần với môn thí sinh đoạt giải kèm theo phụ lục.

Các ĐH, học viện, các trường ĐH, CĐ có trách nhiệm về việc tuyển thẳng phải căn cứ quy định của Quy chế tuyển sinh ĐH, CĐ hệ chính quy hiện hành, các trường xây dưng, ưu tiên xét tuyển và xét tuyển thẳng, công bố công khai trên trang thông tin điện tử của trường...

Thế nhưng trước đó 15 ngày, Trường ĐH Y Dược TP.HCM đã tự tiện ra quy định về việc tuyển thẳng vào ĐH, CĐ năm 2013.

Cụ thể, ngày 07/03 Trường ĐH Y Dược TP.HCM đã có công văn số 16/TB-ĐHYD-ĐT về việc tuyển thẳng vào ĐH, CĐ năm 2013. Theo phương án nhà trường đưa ra không tuyển thẳng thí sinh đoạt giải ba môn Sinh học trong kỳ thi học sinh giỏi Quốc gia vào ngành Y đa khoa và Bác sĩ răng hàm mặt. Thí sinh đoạt giải ba môn Hóa học cũng không được tuyển thẳng vào ngành Dược bậc ĐH.

Trao đổi với báo chí, ông Lý Văn Xuân - trưởng Phòng đào tạo nhà trường giải thích: do số lượng học sinh tuyển thẳng vào các ngành trên năm 2012 khá lớn nên năm 2013, trường giới hạn số lượng tuyển thẳng vào một số ngành để dành chỉ tiêu cho thí sinh thi tuyển.

Công văn trả lời VietNamNet của Trường ĐH Y DượcTP.HCM

Theo các phụ huynh, việc nhà trường tự ý khoanh vùng và giới hạn tuyển thẳng học sinh đạt giải học sinh giỏi Quốc gia, tự ra quy định về tuyển thẳng khi chưa có văn bản và trái với văn bản hướng dẫn của Bộ là đang làm trái với Quy chế tuyển sinh...

Nhiều ý kiến cho rằng các em học sinh đoạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi Quốc gia xứng đáng được nhận những ưu đãi, ưu tiên trong việc tuyển thẳng vào các trường ĐH, CĐ trong cả nước. Đây cũng là một chính sách đãi ngộ đối với “nhân tài”, khuyến khích học sinh nỗ lực và phát huy khả năng của mình.

Nhiều phụ huynh bày tỏ, các cơ quan liên quan cần vào cuộc để đảm bảo sự công bằng cho các em học sinh tham gia kỳ thi tuyển học sinh giỏi quốc gia có giải và thực hiện đúng với Quy chế tuyển sinh ĐH, CĐ của Bộ - tránh những áp đặt chủ quan của trường ảnh hưởng không tốt cho những thế hệ trẻ say mê nghiên cứu cho lĩnh vực sinh học, y học và có nguyện vọng được đào tạo và cống hiến cho lĩnh vực khoa học này...

Chủ tịch hội đồng tuyển sinh phớt lờ

Trao đổi với VietNamNet,ông Lê Quan Nghiệm, chủ tịch Hội đồng tuyển sinh nhà trường cho rằng hiện nay trường đã ra quy định, phòng đào tạo đã trả lời trên báo chí, mặt khác trường được quyền xây dựng những quy định của mình.

“Việc Bộ có văn bản hướng dẫn là vấn đề khá mới trong năm nay, các năm trước Bộ có hướng dẫn tuyển thẳng nhưng không có quy định. Nhưng năm nay Bộ ra quy định tuyển thẳng nhưng chậm quá, bắt buộc chúng tôi phải ra quy định trước. Có vấn đề nào đó trái nhưng không trái về nguyên tắc – đó là trường được quyền xây dựng quy định” lời ông Nghiệm.

Ngày 4/4, trong công văn trả lời báo VietNamNet, ông Lê Quan Nghiệm tiếp tục cho biết, trường sẽ căn cứ vào văn bản hướng dẫn tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển vào ĐH, CĐ và điều kiện thực tế của nhà trường sẽ xem xét điều chỉnh, bổ sung các nội dung khác trong quy định tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển của trường năm 2013 cho đúng với hướng dẫn của Bộ.

Tuy nhiên việc bổ sung, điều chỉnh chưa được ĐH Y Dược TP.HCM đưa cụ thể.

Lê Huyền

Ảnh minh họa: Lê Anh Dũng

Tăng điểm, giảm chỉ tiêu

Trong khi đề xuất tăng thời gian đào tạo để nâng chất lượng giáo viên được cho là “thiếu thực tế” thì nhiều ý kiến khẳng định muốn cải thiện chất lượng chỉ còn cách chọn những người xuất sắc ngay từ đầu. 4 năm hay 5 năm đào tạo chỉ trang bị cho SV kỹ năng, nghiệp vụ, chứ không thể thay đổi được kiến thức chuyên môn.

Một giảng viên tỏ ra lo ngại cho chất lượng đào tạo sinh viên sư phạm bây giờ: “Tôi thấy, chất lượng đào tạo của các trường sư phạm hiện nay quá kém. Đơn cử tôi hướng dẫn nhiều em SV sư phạm về trường tôi thực tập, nhận thấy kiến thức chuyên môn của các em quá yếu (sư phạm sử mà không biết rõ cả ngày thành lập Đảng), nghiệp vụ sư phạm thì hầu như không có gì. Buồn thay, nếu các em ấy ra trường và thành thầy, cô giáo!”

Độc giả Đức Tuấn cho rằng nên nâng cao chất lượng đầu vào bằng cách giảm chỉ tiêu, “bởi tôi thấy có một một bộ phận sinh viên học sư phạm bởi vì họ không đậu ngành mà họ mong muốn, rồi nộp hồ sơ vào sư phạm như là một cơ hội vào ĐH”.

“Tăng điểm đầu vào! Môn ngành giảng dạy phải trên 7 điểm đại học theo đề chung của Bộ” là ý kiến của bạn đọc Lisa Hoa.

Độc giả Nguyễn Thế Hùng thẳng thắn nhận định: “Điểm đầu vào sư phạm chỉ bằng một nửa điểm các ngành y và kinh tế thì lấy đâu ra người giỏi. Cho nên Nhà nước cần thay đổi nhanh chóng nếu không thế hệ sau chúng ta có một lớp học sinh dốt mà thôi”.

Chị Đào Quỳnh Trang tỏ ra bức xúc: “Chất lượng giáo dục ở đâu? Khi người thi vào sư phạm cấp cao đẳng, trung cấp mà một phương trình bậc 2 không biết giải...”.

Anh Mạnh Khương khẳng định “chỉ cần đầu vào tốt và một môi trường đào tạo nghiêm túc thì chất lượng giáo viên sẽ cao”.

Theo độc giả Khương, tiêu chí quan trọng trên hết của người thầy là năng lực chuyên môn.

Thẳng thắn phản đối mức điểm đầu vào như hiện nay, độc giả Ngô Đăng Khoa than vãn: “13 điểm đậu sư phạm, trình độ GV không tồi mới là lạ. Với điểm đó không biết học có tiếp thu được gì không nữa là dạy người khác. Lương cao, điểm đầu vào 21 điểm trở lên, chất lượng lên ngay”.

Giải bài toán đầu ra

Đi đôi với cắt giảm chỉ tiêu, tăng điểm tuyển sinh thì vấn đề việc làm cho giáo viên cũng được độc giả quan tâm không kém. Theo bạn đọc Tuấn Anh, trước tiên phải giúp người giáo viên có một công việc ổn định, mức thu nhập đủ sống, “chứ đi dạy mà cái ăn còn không đủ thì phải làm thêm nghề tai trái. Vậy lấy thời gian đâu mà nghiên cứu nữa?”

Là một người trong nghề, độc giả Anh Khoa cho rằng giải pháp tuyển ít và tăng điểm là hợp lý. Song song với nó, thu nhập giáo viên cũng phải đủ nuôi bản thân và một đứa con để GV yên tâm công tác. Bạn Hải Thương đề xuất nhà nước phải có chính sách thực sự ưu đãi cho giáo viên, ví dụ như cấp nhà ở.

Một độc giả khác cho rằng để hạn chế tình trạng sinh viên sư phạm ra trường thất nghiệp như hiện nay, chỉ nên cho phép các trường lấy chỉ tiêu theo nhu cầu của địa phương. Sau khi tốt nghiệp, cử nhân cần được phân công công tác rõ ràng nhằm tránh tiêu cực và lãng phí nhân lực. Thậm chí, độc giả Ngọc Ánh còn cho rằng SV sư phạm ra trường cần được tuyển thẳng vào công chức.

“4 năm hay 5 năm điều đó hoàn toàn không quan trọng. Bộ GD-ĐT nên nâng cao chất lượng đầu vào của các trường Sư phạm, nâng cao các ưu đãi trong giáo dục sư phạm để thu hút được những học sinh có thành tích xuất sắc đăng kí dự thi. Sư phạm nếu chỉ dừng lại ở 15, 16 điểm đầu vào thì 5 năm hay lâu hơn nữa thì cũng có giải quyết được vấn đề hay không?” – bạn đọc Cao Thị Huyền bình luận.