Năm 2019, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới đã có khảo sát hành vi sức khỏe học sinh sinh viên toàn cầu tại Việt Nam. Đây là lần thứ 2 Việt Nam tham gia nghiên cứu này.

Nghiên cứu nhằm thu thập dữ liệu thực trạng về yếu tố nguy cơ với sức khỏe và bệnh không lây nhiễm đối với các lứa tuổi học sinh từ lớp 8 đến lớp 12 (13 - 17 tuổi) với các chỉ số về chế độ dinh dưỡng, ăn uống, sử dụng rượu bia, sức khỏe tâm thần, tình dục...

Cuộc khảo sát lần này triển khai tại 21 tỉnh với hơn 7.700 học sinh tham gia. Số học sinh tham gia khảo sát đều từ lớp 8-12 (tương ứng trẻ 13-17 tuổi) của 81 trường.

So sánh điều tra tại Việt Nam năm 2013 với 2019 cho thấy, có nhiều tiến bộ có ý nghĩa quan trọng trong một số lĩnh vực.

Trong đó, tỷ lệ học sinh hút thuốc lá, dùng ma tuý và học sinh bị bắt nạt giảm nhiều. Ngoài ra, học sinh đã tăng cường hoạt động thể chất. Trong đó, tỷ lệ vận động 60 phút/ngày, 5 ngày trong tuần đã tăng từ 20,5% lên 21,7%.

Tuy nhiên một số chỉ số tích cực bị giảm. Theo báo cáo, so sánh kết quả điều tra tại Việt Nam năm 2013 và 2019, học sinh ăn thức ăn nhanh tăng hơn; tỷ lệ học sinh thừa cân béo phì tăng lên. Học sinh sử dụng thuốc lá điện tử mức khá cao. 

Học sinh suy dinh dưỡng nhẹ cân giảm 50% nhưng học sinh thừa cân, béo phì là 5,8% (tăng lên 10,6% trong 2019).

Đặc biệt, thông tin từ nhóm nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ quan hệ tình dục trong học sinh giảm nhẹ, nhưng tỷ lệ quan hệ tình dục trước 14 tuổi tăng gấp 2 lần, từ 1,45% (năm 2013), tăng lên 3,51% (năm 2019).

Trong số những học sinh đã từng quan hệ tình dục, 42,4% có sử dụng bao cao su và 44,0% sử dụng các phương pháp ngừa thai khác, thấp hơn so với tỉ lệ này vào năm 2013 (lần lượt là 52,6% và 64,2%). trong đó 63,0% có sử dụng bao cao su trong lần quan hệ tình dục gần đây nhất. 

Việc quan hệ tình dục trước 14 tuổi và không sử dụng bao cao su góp phần gây ra tình trạng mang thai ở tuổi vị thành niên và mang thai ngoài ý muốn cũng như tỷ lệ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục cao.

Báo cáo cũng đưa ra những chỉ số hết sức quan trọng về sức khỏe tâm thần. Số liệu được thu thập trước khi dịch Covid-19 xảy ra thế nhưng đã có 13% trẻ cảm thấy cô đơn hầu hết thời gian hoặc luôn luôn. Gần 7% thường xuyên cảm thấy lo lắng. 

Đặc biệt, tỷ lệ trẻ nghiêm túc xem xét việc tự tử trong 12 tháng qua 2 lần khảo sát có giảm nhẹ nhưng trong số 6-7 trẻ thì vẫn còn một trẻ nghiêm túc nghĩ đến việc tự tử trong một năm qua.

PGS.TS Trần Thị Tuyết Hạnh, trường Đại học Y tế công cộng, đại diện nhóm nghiên cứu cho biết, đây là nhóm yếu tố nguy cơ cần lưu ý vì số liệu này được thu thập trước khi dịch Covid-19 xảy ra, trước khi chúng ta thực hiện các biện pháp phòng chống dịch như giãn cách xã hội, trẻ ở nhà nhiều, không được đến trường, không được tiếp xúc với bạn bè nhiều. Nếu khảo sát tại thời điểm hiện tại thì có lẽ tỷ lệ này cao hơn. 

Trong khi đó, tỷ lệ phần trăm bố mẹ đồng hành cùng các con không cao. Đây là điều bậc phụ huynh cần suy nghĩ.

Ngọc Trang

Doug Field, cựu lãnh đạo Tesla cho rằng trong tương lai các hãng xe sẽ bán những gói dịch vụ như trên smartphone. Ảnh: Tesla.

Đó là lý do Ford Motor chiêu mộ Doug Field, cựu lãnh đạo cấp cao của Tesla và Apple, để quản lý mảng tính năng số, nhằm tạo ra một chiếc xe "luôn kết nối" với người dùng.

"Đột phá tiếp theo trong ngành công nghiệp xe hơi, được dẫn dắt bằng phần mềm, quyền tự chủ và điện hóa, sẽ rất lớn giống như những đột phá trong thế kỷ 20", ông Field chia sẻ trong bài phỏng vấn của WSJ.

Tính năng thông minh được bán như tùy chọn

Các hãng xe ngày nay bổ sung nhiều công nghệ, với khả năng cập nhật từ xa các dịch vụ và tính năng mới đến ôtô để giúp việc lái xe trở nên an toàn và thú vị hơn.

Các công ty xe hơi tăng cường phát triển tính năng hỗ trợ trên phương tiện, thay vì chỉ thay đổi kiểu dáng và công suất. Ảnh: WhichCar.

Ông Doug Field, Giám đốc phụ trách việc phát triển tính năng xe hơi của Ford, dự đoán rằng điện khí hóa và ít nhất là tự động hóa sẽ là một phần tiêu chuẩn bắt buộc trên xe hơi.

Đối với các nhà sản xuất ôtô, sự khác biệt thực sự về công nghệ sẽ mang đến trải nghiệm lái thú vị, biến chiếc xe thành một studio giải trí gia đình, hoặc thậm chí có thể hội họp ngay trên phương tiện của mình.

Khi được hỏi về tính năng mà người lái cần nhất, ông Field cho rằng khả năng tự chủ là một ví dụ điển hình. Khi có quyền tự chủ, chúng ta sẽ dễ dàng mở khóa những khả năng làm những việc khác trên xe.

Sử dụng chung xe hơi sẽ là xu hướng của tương lai. Ảnh: Autoblog.

"Bạn có thể chọn những gói khác nhau, với mô hình thanh toán như gói dịch vụ để lựa những tính năng tự động. Đó là cách Tesla đang làm", ông Field nhận xét.

Ngày nay, có những tính năng đã hoàn toàn tự động, nhưng người lái vẫn phải giữ sự tập trung khi lái xe. Trong tương lai, con người có thể thoải mái làm việc hay giải trí khi di chuyển trên đường mà không phải bận tâm đến giao thông bên ngoài.

Cách sử dụng xe hơi cũng sẽ thay đổi

Thậm chí, chúng ta còn có thể sử dụng chung một chiếc xe hơi khi có phần mềm kết nối. Trong trường hợp một nhóm bạn bè quyết định mua ôtô cùng nhau, ứng dụng sẽ tự động tạo ra những lịch trình phù hợp cho các cá nhân để họ có thể dễ dàng sử dụng phương tiện khi cần.

Điều này gần tương tự như việc chúng ta sử dụng chung gói dịch vụ trên các ứng dụng smartphone.

Ford chiêu mộ Doug Field, cựu quản lý cấp cao tại Tesla và Apple để lãnh đạo mảng chuyển đổi số. Ảnh: WSJ.

Theo quan điểm của Field, việc chia sẻ và sử dụng chung một chiếc xe hơi không còn là vấn đề lớn như phần đông mọi người đang nghĩ. Trước đây, xe hơi được coi như một loại tài sản dùng để khoe khoang trên mạng xã hội. Tuy nhiên, điều đó sẽ sớm biến mất khi chúng trở nên phổ biến.

"Không chỉ là phần mềm, mà các dịch vụ cũng giúp người dùng không phải lo về những vấn đề khi sở hữu xe, trong khi vẫn có được sự kết nối với sản phẩm", Field nhận xét.

Tất nhiên, những chiếc siêu xe như Ferrari hay Lamborghini vẫn có sức hút của riêng nó. Mặc dù vậy, Field cho rằng những chiếc xe đắt tiền này sẽ chỉ phục vụ mục đích giải trí nhiều hơn là sử dụng.

Hiện nay, các công ty sản xuất xe hơi không còn nằm ngoài cuộc chơi công nghệ. Trong tương lai, xe hơi không chỉ là một phương tiện di chuyển trên đường, mà nó có thể biến thành phòng nghe nhạc, xem phim và làm việc của người lái.

Ông Field cho rằng đây sẽ là những thay đổi rất lớn, khiến các hãng xe truyền thống phải cố gắng thích nghi.

"Hướng đi cho những hãng xe truyền thống là làm sao tận dụng được kinh nghiệm, nhưng đồng thời bỏ được những suy nghĩ cổ hủ. Đó là điều rất khó. Cuộc đua đã bắt đầu", lãnh đạo mảng công nghệ của Ford nhận xét.

(Theo Zing)

Độc đáo chiếc xe hơi vừa biết chạy vừa biết bay, dự kiến mở bán năm 2024

HT Aero, công ty con của hãng sản xuất xe điện Xpeng, vừa giới thiệu chiếc xe bay mới, dự kiến bán ra thị trường vào năm 2024.  

Trước đây, những công ty xe hơi hầu như chỉ tập trung vào mô hình kinh doanh và tạo ra lợi nhuận. Họ sản xuất ra một chiếc ôtô, bán nó và hy vọng khách hàng sẽ quay lại nhiều năm sau để mua một chiếc khác.

Tuy nhiên, mọi thứ đang dần thay đổi. Những công ty xe hơi hàng đầu thế giới như Volvo, Ford đang chuyển hướng phát triển sang tính năng, thay vì chỉ làm ra những phương tiện di chuyển đơn thuần.

Doug Field, cựu lãnh đạo Tesla cho rằng trong tương lai các hãng xe sẽ bán những gói dịch vụ như trên smartphone. Ảnh: Tesla.

Đó là lý do Ford Motor chiêu mộ Doug Field, cựu lãnh đạo cấp cao của Tesla và Apple, để quản lý mảng tính năng số, nhằm tạo ra một chiếc xe "luôn kết nối" với người dùng.

"Đột phá tiếp theo trong ngành công nghiệp xe hơi, được dẫn dắt bằng phần mềm, quyền tự chủ và điện hóa, sẽ rất lớn giống như những đột phá trong thế kỷ 20", ông Field chia sẻ trong bài phỏng vấn của WSJ.

Tính năng thông minh được bán như tùy chọn

Các hãng xe ngày nay bổ sung nhiều công nghệ, với khả năng cập nhật từ xa các dịch vụ và tính năng mới đến ôtô để giúp việc lái xe trở nên an toàn và thú vị hơn.

Các công ty xe hơi tăng cường phát triển tính năng hỗ trợ trên phương tiện, thay vì chỉ thay đổi kiểu dáng và công suất. Ảnh: WhichCar.

Ông Doug Field, Giám đốc phụ trách việc phát triển tính năng xe hơi của Ford, dự đoán rằng điện khí hóa và ít nhất là tự động hóa sẽ là một phần tiêu chuẩn bắt buộc trên xe hơi.

Đối với các nhà sản xuất ôtô, sự khác biệt thực sự về công nghệ sẽ mang đến trải nghiệm lái thú vị, biến chiếc xe thành một studio giải trí gia đình, hoặc thậm chí có thể hội họp ngay trên phương tiện của mình.

Khi được hỏi về tính năng mà người lái cần nhất, ông Field cho rằng khả năng tự chủ là một ví dụ điển hình. Khi có quyền tự chủ, chúng ta sẽ dễ dàng mở khóa những khả năng làm những việc khác trên xe.

Sử dụng chung xe hơi sẽ là xu hướng của tương lai. Ảnh: Autoblog.

"Bạn có thể chọn những gói khác nhau, với mô hình thanh toán như gói dịch vụ để lựa những tính năng tự động. Đó là cách Tesla đang làm", ông Field nhận xét.

Ngày nay, có những tính năng đã hoàn toàn tự động, nhưng người lái vẫn phải giữ sự tập trung khi lái xe. Trong tương lai, con người có thể thoải mái làm việc hay giải trí khi di chuyển trên đường mà không phải bận tâm đến giao thông bên ngoài.

Cách sử dụng xe hơi cũng sẽ thay đổi

Thậm chí, chúng ta còn có thể sử dụng chung một chiếc xe hơi khi có phần mềm kết nối. Trong trường hợp một nhóm bạn bè quyết định mua ôtô cùng nhau, ứng dụng sẽ tự động tạo ra những lịch trình phù hợp cho các cá nhân để họ có thể dễ dàng sử dụng phương tiện khi cần.

Điều này gần tương tự như việc chúng ta sử dụng chung gói dịch vụ trên các ứng dụng smartphone.

Ford chiêu mộ Doug Field, cựu quản lý cấp cao tại Tesla và Apple để lãnh đạo mảng chuyển đổi số. Ảnh: WSJ.

Theo quan điểm của Field, việc chia sẻ và sử dụng chung một chiếc xe hơi không còn là vấn đề lớn như phần đông mọi người đang nghĩ. Trước đây, xe hơi được coi như một loại tài sản dùng để khoe khoang trên mạng xã hội. Tuy nhiên, điều đó sẽ sớm biến mất khi chúng trở nên phổ biến.

"Không chỉ là phần mềm, mà các dịch vụ cũng giúp người dùng không phải lo về những vấn đề khi sở hữu xe, trong khi vẫn có được sự kết nối với sản phẩm", Field nhận xét.

Tất nhiên, những chiếc siêu xe như Ferrari hay Lamborghini vẫn có sức hút của riêng nó. Mặc dù vậy, Field cho rằng những chiếc xe đắt tiền này sẽ chỉ phục vụ mục đích giải trí nhiều hơn là sử dụng.

Hiện nay, các công ty sản xuất xe hơi không còn nằm ngoài cuộc chơi công nghệ. Trong tương lai, xe hơi không chỉ là một phương tiện di chuyển trên đường, mà nó có thể biến thành phòng nghe nhạc, xem phim và làm việc của người lái.

Ông Field cho rằng đây sẽ là những thay đổi rất lớn, khiến các hãng xe truyền thống phải cố gắng thích nghi.

"Hướng đi cho những hãng xe truyền thống là làm sao tận dụng được kinh nghiệm, nhưng đồng thời bỏ được những suy nghĩ cổ hủ. Đó là điều rất khó. Cuộc đua đã bắt đầu", lãnh đạo mảng công nghệ của Ford nhận xét.

(Theo Zing)

Độc đáo chiếc xe hơi vừa biết chạy vừa biết bay, dự kiến mở bán năm 2024

HT Aero, công ty con của hãng sản xuất xe điện Xpeng, vừa giới thiệu chiếc xe bay mới, dự kiến bán ra thị trường vào năm 2024.  

Để chữa cho con, mẹ đưa cậu đi khám chuyên khoa Nội tiết, Nhi và loại trừ bệnh lý rối loạn đặc tính sinh dục phụ. Thậm chí, cậu còn tham gia luyện thanh giáo viên âm nhạc nhưng không cải thiện được.

Bệnh có xu hướng nặng lên, cậu bé xấu hổ, ngại đi học vì thường bị các bạn trêu chọc.

“Nếu chỉ nghe giọng mà không nhìn hình, nhiều người sẽ nhầm cậu bé ấy là nữ giới”, ThS.BS Nguyễn Thị Hồng Nhung - Khoa Tai Mũi Họng của Bệnh viện Bạch Mai, cho biết.

Một trường hợp khác cũng được bác sĩ Nhung khám, điều trị là nam sinh viên 18 tuổi ở Hà Nội. Cũng bất ngờ đổi giọng cao sau tuổi dậy thì, chàng trai trẻ rất hoang mang.

Từ một nam sinh hoạt bát, ưa vận động, cậu trở nên ít nói, khép kín, hay xấu hổ bởi mỗi lần phát âm, cậu lại trở thành “gánh hài” cho bạn bè. Giọng nói thay đổi thành tông nữ “mai mái”, thỏ thẻ, tác phong đi lại nhẹ nhàng của cậu cũng khiến chính bản thân và người quen lo lắng liệu cậu có lệch lạc giới tính hay không.

“Các trường hợp trên đây, bệnh nhân không có những tổn thương thực thể như: tổn thương não, không phát hiện các khối u lành tính như hạt xơ, polyp, u nang hay ác tính như ung thư thanh quản… nhưng lại có giọng nói không đúng tuổi, không đúng giới tính”- BS Hồng Nhung chẩn đoán hai bệnh nhân bị rối loạn giọng cao sau tuổi dậy thì.

Vì sao “lỗi giọng”?

Nữ bác sĩ cho hay rối loạn giọng cao sau tuổi dậy thì là một bệnh lý thường  gặp ở nam giới trong đó cao độ giọng nói duy trì ở mức cao bất thường khi đã qua tuổi dậy thì dù thanh quản đã phát triển bình thường và không có bất thường đặc tính sinh dục phụ. Đặc điểm chính về giọng nói là chất giọng cao (falsetto), giọng yếu, chuyển cao độ đột ngột, nói mệt, hụt hơi, giọng thở, ...

Nam giới dễ mắc hơn nữ giới, với tỷ lệ gặp là 1/900.000.

Đây là 1 bệnh thuộc nhóm rối loạn giọng chức năng kết hợp với căn nguyên tâm lý.

Vào tuổi dậy thì, nồng độ testosteron ở nam tăng cao hơn nữ, thanh quản ở nam có những biến đổi như góc sụn giáp thu hẹp và nhô ra trước, dây thanh phát triển dài ra (dài thêm khoảng 1cm) và dày hơn nên có giọng trầm xuống. Sự thay đổi giọng này kéo dài từ ba đến sáu tháng sau đó ổn định và thành giọng đàn ông.

Tuy nhiên, cũng không ít trường hợp đã qua tuổi "vỡ giọng" nhưng giọng nói vẫn chưa "chuẩn men", vẫn thanh, cao, rè, thường xuyên vót lên như nữ và đôi khi tắt ngấm không thành lời. Biểu hiện này được xem là hiện tượng rối loạn giọng nói.

Sự "lỗi giọng" này cũng xảy ra ở các em nữ, khiến giọng các em trầm, khàn và gặp khó khăn khi hát những nốt cao… Tuy nhiên, quá trình này diễn ra chậm hơn và không rõ ràng như các bạn nam.

Theo ThS Hồng Nhung, có nhiều nguyên nhân rối loạn giọng tuổi dậy thì. Thông thường là do sự tác động của nội tiết khiến giọng nói biến đổi đột ngột. Cụ thể, ở trẻ trai, khi đang nói giọng trẻ con lại chuyển đột ngột sang giọng trầm khiến nhiều em thấy ngại. Các em cố "níu kéo" giọng cũ của mình nên làm mất khả năng chủ động chính xác về cao độ của giọng.

Ngoài ra, khi các em nam sống trong gia đình có nhiều chị em gái hoặc thiếu hụt chất dinh dưỡng, viêm nhiễm đường hô hấp… đến tuổi dậy thì cũng dễ bị rối loạn giọng.

Sự thiếu hụt trong chia sẻ, phát hiện để điều trị kịp thời lúc tuổi dậy thì cũng là một trong những nguyên nhân.

Một số trường hợp rối loạn giọng nói có thể do bệnh lý về dây thanh như: rãnh bẩm sinh ở thanh quản hoặc bệnh nhân mắc bệnh nội tiết, sinh dục, thượng thận và tuyến yên…

Can thiệp sớm để giọng “eo éo” không đeo bám suốt đời

Theo PGS.TS Lê Công Định, Trưởng khoa Tai Mũi Họng (Bệnh viện Bạch Mai), rối loạn giọng nói không chỉ là dấu hiệu bất thường về sức khoẻ mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến giao tiếp, công việc và tâm lý, chất lượng cuộc sống người bệnh.

“Với những trường hợp rối loạn giọng cao sau tuổi dậy thì, nếu không can thiệp kịp thời, giọng mai mái, nữ cao của các nam thanh niên sẽ thành giọng vĩnh viễn, theo suốt cuộc đời họ” – BS Nhung cho hay.

Trong khi đó, nếu được phát hiện, điều trị, tốt nhất là trước 20 tuổi, không chỉ giọng nói được “nắn chỉnh” về đúng lứa tuổi, giới tính; chất lượng sống của bệnh nhân được nâng lên, trở lại cuộc sống bình thường.

Tiếp nhận các bệnh nhân nam có tông giọng nữ cao tại Bệnh viện Bạch Mai, trước khi khám tổn thương thực thể hay giọng nói, các bác sĩ chỉ định xét nghiệm tổng quát, khám nam khoa. Đặc biệt, các vấn đề về hormone, các chỉ số testosteron, estrogen… để loại trừ các nguyên nhân khác.

Sau đó, bệnh nhân được bác sĩ khai thác kĩ bệnh sử và khám các cơ vùng cổ, khám bằng hệ thống nội soi hoạt nghiệm thanh quản. Đây là phương pháp hiệu quả kiểm tra rối loạn giọng nói đặc biệt những rối loạn giọng chức năng, theo dõi, hướng dẫn điều trị luyện giọng, phục hồi giọng nói, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý thanh quản.

 Bệnh nhân cũng được ghi âm giọng nói bằng máy ghi âm chuyên dụng và phần mềm phân tích chất thanh PRAAT. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện các động tác phát âm để đánh giá các thang cảm thụ âm.

Riêng với hai ca bệnh trên đây, thay vì can thiệp, phẫu thuật, những buổi tư vấn tâm lý và các bài tập luyện giọng chuyên dụng chứng minh hiệu quả. Chỉ tới buổi thứ 3 và thứ 5 luyện giọng, giọng nam trầm “chuẩn men” của bệnh nhân đã cải thiện rõ rệt.

Theo BS Nhung, tỷ lệ thành công sau luyện giọng lên tới 80-95% nếu được phát hiện, điều trị sớm. Tuy nhiên, để thành công cần có sự hỗ trợ, kèm cặp theo sát của gia đình.  

Các bác sĩ cũng khuyến cáo người dân khi thấy giọng nói thay đổi bất thường kéo dài trên 2 tuần nên tới khám chuyên khoa Tai Mũi Họng.  

Thanh Hiền