Ths.BS Thiện cho biết, trầm cảm ở lứa tuổi học đường có thể do nhiều nguyên nhân. Về mặt sinh học có thể là do di truyền, thay đổi nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh, thay đổi cấu trúc giải phẫu não bộ hay thay đổi nồng độ hormone.

Nguyên nhân về tâm lý xã hội, theo bác sĩ, có thể trẻ bị áp lực từ cuộc sống, gia đình, xã hội. Bên cạnh đó là sự thay đổi tâm sinh lý của trẻ theo tuổi, ám ảnh bởi những đau thương thời thơ ấu hoặc do lối sống không lành mạnh.

Ths.BSNT Đỗ Thùy Dung - Phòng Tâm thần trẻ em và vị thành niên, Viện Sức khoẻ Tâm thần quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai, cũng dẫn chứng về trường hợp H. (18 tuổi) nhập viện vào tháng 6 vừa qua với lý do buồn chán, muốn chết. 

H. có tính cách hiền lành, trầm tính và sống cùng bố mẹ và anh trai. Bố mẹ em luôn kỳ vọng rất nhiều vào con, đề cao thành tích (phải học thật giỏi, thi điểm cao). 

Có thành tích học tập tốt, H. còn có niềm đam mê với môn tiếng Anh. Lên THPT, thi đỗ vào trường chuyên của tỉnh, H. được thầy cô chọn vào đội tuyển ôn thi học sinh giỏi Tiếng Anh.

Tuy nhiên kỳ vọng quá lớn, bố mẹ em liên tục hối thúc việc học tiếng Anh, định hướng xét tuyển vào đại học bằng chứng chỉ tiếng Anh. Việc hối thúc, áp đặt quá mức khiến bệnh nhân cảm thấy bị áp lực và dần dần chán nản, ghét bỏ môn học này.

Bệnh nhân xin ra đội tuyển tiếng Anh của trường vì cảm thấy áp lực và chán nản. Điều này khiến bố mẹ buồn và thường xuyên mắng mỏ. Không chỉ vậy, gia đình hay nhắc lại việc bỏ thi này, càng khiến tâm trạng của em càng nặng nề.

Khoảng 2 tháng trước khi đến khám, bệnh nhân cảm thấy chán nản tất cả mọi thứ, không muốn học, không tham gia các hoạt động với lớp. Về nhà, em thường xuyên ở trên phòng, khó ngủ và dành hầu hết thời gian để chơi điện tử. Dù kỳ thi Tốt nghiệp THPT gần kề nhưng em không muốn ôn tập. Khi bị bố mẹ nhắc nhở, bệnh nhân cáu gắt, vùng vằng hoặc từ chối giao tiếp với phụ huynh. 

Bố mẹ phải nhờ cô ruột tới nhà nói chuyện và đưa bệnh nhân đi khám. Chia sẻ với cô ruột, H. nói “Chỉ muốn chết để kết thúc cuộc đời, cuộc sống không còn thú vị”.

Bệnh nhân được cô đưa đến khám tại phòng khám chuyên khoa Tâm thần, được chẩn đoán giai đoạn trầm cảm nặng có ý định tự sát, được chỉ định nhập viện. Gia đình chưa thể thu xếp người chăm sóc, H. được kê đơn thuốc ngoại trú.

Sau khi hết thuốc, tình trạng của bệnh nhân không cải thiện. Nam sinh vẫn thường xuyên ở một mình trong phòng và vẫn nung nấu ý nghĩ tự sát.

H. được tái khám và nhập Viện Sức khỏe tâm thần. Sau 2 tuần điều trị, em tỉnh táo, tiếp xúc tốt, vui vẻ và không còn suy nghĩ tiêu cực. Nam sinh này cũng cải thiện mối quan hệ với bố mẹ và được xuất viện, duy trì tái khám theo hẹn.

ThS.BSNT Lê Công Thiện thông tin thêm, trên thế giới tỷ lệ toan tự sát ở trẻ em và vị thành niên ước tính 3 – 4%. Các nghiên cứu trước đây cho thấy hành vi tự sát và ý tưởng tự sát phổ biến hơn đáng kể ở trẻ gái (10 đến 35%), nhưng tỷ lệ tự sát thành công ở trẻ trai cao gấp 3 lần trẻ gái. Tuy nhiên tỷ lệ này đang có xu hướng cân bằng ở 2 giới.

Vì vậy TS.BS Thiện khuyến cáo, các thành viên trong gia đình cần phải nâng cao hiểu biết về các triệu chứng của trầm cảm và ảnh hưởng của chúng đến mối quan hệ của trẻ với gia đình và bạn bè. 

 Phát hiện sớm các triệu chứng cần điều trị, gia đình cũng cần xây dựng một môi trường an toàn như cất kỹ những vật không an toàn như thuốc hoặc vật sắc nhọn…

Về phía trường học, chuyên gia cũng nhấn mạnh, cần đẩy mạnh hoạt động thông tin, giáo dục, truyền thông nhằm nâng cao hiểu biết của thầy cô và học sinh, không kỳ thị hoặc xa lánh những trẻ có vấn đề về sức khỏe tâm thần trong đó có trầm cảm 

Nhà trường xây dựng các mô hình phòng chống trầm cảm tại trường học như: Chương trình giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, Chương trình phục hồi… “Cần có sự tham gia của nhà trường trong việc phát hiện sớm, liên kết gia đình và các nhà chuyên môn trong thăm khám, chẩn đoán và điều trị cho các trẻ có dấu hiệu mắc trầm cảm”, TS.BS Thiện nhấn mạnh.

Con tôi bị trầm cảm

Tại Hội thảo "Trầm cảm học đường" chiều 11/10, ThS.BSNT Lê Công Thiện - Trưởng khoa M4, Viện Sức khoẻ Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai thông tin, tỷ lệ mắc bệnh trầm cảm ở trẻ em hàng năm là 0,3 - 7,8% ở trẻ em dưới 13 tuổi, 1 - 2% ở tuổi 13 và từ 3 - 7% ở tuổi 15. Các quốc gia có thu nhập thấp hơn hoặc trung bình có tỷ lệ trầm cảm ở thanh thiếu niên cao hơn so với các quốc gia có thu nhập cao hơn.

Ths.BS Thiện cho biết, trầm cảm ở lứa tuổi học đường có thể do nhiều nguyên nhân. Về mặt sinh học có thể là do di truyền, thay đổi nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh, thay đổi cấu trúc giải phẫu não bộ hay thay đổi nồng độ hormone.

Nguyên nhân về tâm lý xã hội, theo bác sĩ, có thể trẻ bị áp lực từ cuộc sống, gia đình, xã hội. Bên cạnh đó là sự thay đổi tâm sinh lý của trẻ theo tuổi, ám ảnh bởi những đau thương thời thơ ấu hoặc do lối sống không lành mạnh.

Ths.BSNT Đỗ Thùy Dung - Phòng Tâm thần trẻ em và vị thành niên, Viện Sức khoẻ Tâm thần quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai, cũng dẫn chứng về trường hợp H. (18 tuổi) nhập viện vào tháng 6 vừa qua với lý do buồn chán, muốn chết. 

H. có tính cách hiền lành, trầm tính và sống cùng bố mẹ và anh trai. Bố mẹ em luôn kỳ vọng rất nhiều vào con, đề cao thành tích (phải học thật giỏi, thi điểm cao). 

Có thành tích học tập tốt, H. còn có niềm đam mê với môn tiếng Anh. Lên THPT, thi đỗ vào trường chuyên của tỉnh, H. được thầy cô chọn vào đội tuyển ôn thi học sinh giỏi Tiếng Anh.

Tuy nhiên kỳ vọng quá lớn, bố mẹ em liên tục hối thúc việc học tiếng Anh, định hướng xét tuyển vào đại học bằng chứng chỉ tiếng Anh. Việc hối thúc, áp đặt quá mức khiến bệnh nhân cảm thấy bị áp lực và dần dần chán nản, ghét bỏ môn học này.

Bệnh nhân xin ra đội tuyển tiếng Anh của trường vì cảm thấy áp lực và chán nản. Điều này khiến bố mẹ buồn và thường xuyên mắng mỏ. Không chỉ vậy, gia đình hay nhắc lại việc bỏ thi này, càng khiến tâm trạng của em càng nặng nề.

Khoảng 2 tháng trước khi đến khám, bệnh nhân cảm thấy chán nản tất cả mọi thứ, không muốn học, không tham gia các hoạt động với lớp. Về nhà, em thường xuyên ở trên phòng, khó ngủ và dành hầu hết thời gian để chơi điện tử. Dù kỳ thi Tốt nghiệp THPT gần kề nhưng em không muốn ôn tập. Khi bị bố mẹ nhắc nhở, bệnh nhân cáu gắt, vùng vằng hoặc từ chối giao tiếp với phụ huynh. 

Bố mẹ phải nhờ cô ruột tới nhà nói chuyện và đưa bệnh nhân đi khám. Chia sẻ với cô ruột, H. nói “Chỉ muốn chết để kết thúc cuộc đời, cuộc sống không còn thú vị”.

Bệnh nhân được cô đưa đến khám tại phòng khám chuyên khoa Tâm thần, được chẩn đoán giai đoạn trầm cảm nặng có ý định tự sát, được chỉ định nhập viện. Gia đình chưa thể thu xếp người chăm sóc, H. được kê đơn thuốc ngoại trú.

Sau khi hết thuốc, tình trạng của bệnh nhân không cải thiện. Nam sinh vẫn thường xuyên ở một mình trong phòng và vẫn nung nấu ý nghĩ tự sát.

H. được tái khám và nhập Viện Sức khỏe tâm thần. Sau 2 tuần điều trị, em tỉnh táo, tiếp xúc tốt, vui vẻ và không còn suy nghĩ tiêu cực. Nam sinh này cũng cải thiện mối quan hệ với bố mẹ và được xuất viện, duy trì tái khám theo hẹn.

ThS.BSNT Lê Công Thiện thông tin thêm, trên thế giới tỷ lệ toan tự sát ở trẻ em và vị thành niên ước tính 3 – 4%. Các nghiên cứu trước đây cho thấy hành vi tự sát và ý tưởng tự sát phổ biến hơn đáng kể ở trẻ gái (10 đến 35%), nhưng tỷ lệ tự sát thành công ở trẻ trai cao gấp 3 lần trẻ gái. Tuy nhiên tỷ lệ này đang có xu hướng cân bằng ở 2 giới.

Vì vậy TS.BS Thiện khuyến cáo, các thành viên trong gia đình cần phải nâng cao hiểu biết về các triệu chứng của trầm cảm và ảnh hưởng của chúng đến mối quan hệ của trẻ với gia đình và bạn bè. 

 Phát hiện sớm các triệu chứng cần điều trị, gia đình cũng cần xây dựng một môi trường an toàn như cất kỹ những vật không an toàn như thuốc hoặc vật sắc nhọn…

Về phía trường học, chuyên gia cũng nhấn mạnh, cần đẩy mạnh hoạt động thông tin, giáo dục, truyền thông nhằm nâng cao hiểu biết của thầy cô và học sinh, không kỳ thị hoặc xa lánh những trẻ có vấn đề về sức khỏe tâm thần trong đó có trầm cảm 

Nhà trường xây dựng các mô hình phòng chống trầm cảm tại trường học như: Chương trình giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, Chương trình phục hồi… “Cần có sự tham gia của nhà trường trong việc phát hiện sớm, liên kết gia đình và các nhà chuyên môn trong thăm khám, chẩn đoán và điều trị cho các trẻ có dấu hiệu mắc trầm cảm”, TS.BS Thiện nhấn mạnh.

Con tôi bị trầm cảm

Chia sẻ tại họp báo thường kỳ tháng 3/2024 của Bộ TT&TT được tổ chức vào chiều ngày 6/3, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử cho biết, mức phạt vi phạm hành chính hiện nay đối với các trường hợp như trên là từ 5 đến 10 triệu đồng và các sở thường chọn mức ở giữa 7,5 triệu đồng. Với một bộ phận lớn người dân, đây là mức xử phạt hành chính có tác động lớn. Tuy nhiên, mức phạt này chưa đủ sức răn đe với một số đối tượng khác như người nổi tiếng, nghệ sĩ, KOLs, người bán hàng trên mạng xã hội, sàn thương mại điện tử.

Ông Lê Quang Tự Do chia sẻ, có trường hợp nghệ sĩ nhận hợp đồng quảng cáo hàng tỷ đồng, do đó, ngay cả khi bị xử phạt số tiền trăm triệu đồng, họ cũng không lo lắng. Ông đánh giá “nhận thức của người bị xử phạt hành chính lúc này đã lệch qua một chiều hướng khác”.

Để xử lý tình trạng nói trên, Bộ TT&TT đang đồng thời làm hai việc: thứ nhất, Bộ TT&TT vừa trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định 72, bổ sung một loạt quy định với hoạt động trên mạng xã hội, không gian mạng. Khi Nghị định thay thế được ban hành, dự kiến giữa năm 2024, Bộ TT&TT sẽ tham mưu quy định xử phạt mới, tăng mức tiền phạt cũng như hình phạt bổ sung với hành vi vi phạm trên không gian mạng để tăng sức răn đe.

Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử nhấn mạnh: “Trong một số trường hợp, tăng mức phạt như thế nào cũng không đủ. Khi họ có nhận thức khác về pháp luật, phải có hình thức xử lý cao hơn hành chính, chẳng hạn xử lý hình sự”.

Theo ông Lê Quang Tự Do, việc hạn chế phạm vi tiếp cận đông đảo khán giả của người nổi tiếng, nghệ sĩ, người bán hàng... cũng là một hình thức xử phạt đảm bảo tính răn đe cao hơn.

Dù vậy, trong quá trình xử lý vi phạm, Bộ TT&TT còn gặp một số khó khăn, nhưng nằm ở bản chất của không gian mạng. Đó là nhiều trường hợp không thể xác định được danh tính thật, địa chỉ, hoặc đang sinh sống ở nước ngoài. Bộ đang khắc phục tình trạng danh tính ảo bằng cách bổ sung quy định xác thực người dùng mạng xã hội bằng số điện thoại di động trong Nghị định thay thế Nghị định 72.

Đặt hàng công cụ giám sát livestream

Cũng tại buổi họp báo, trước câu hỏi về hiện tượng một số diễn viên, ca sĩ, KOLs, người nổi tiếng quảng cáo game cờ bạc đổi thưởng, ông Lê Quang Tự Do cho biết, Bộ TT&TT đã ghi nhận thông qua phản ánh trên báo chí. Dựa trên cơ sở đó, Bộ tiến hành kiểm tra và có biện pháp xử lý. Tuy nhiên, đây không phải hiện tượng mới. Trước đây, có những hình thức quảng cáo trá hình như nghệ sĩ mặc áo in dòng chữ liên tưởng đến website cờ bạc, cá độ... Có những vi phạm rõ ràng có thể xử lý được, nhưng với những trường hợp cố tình “lách”, chưa chứng minh được sẽ có biện pháp xử lý khác bên cạnh nhắc nhở.

Trên Facebook, TikTok, nhiều người lợi dụng tính năng livestream để quảng cáo cờ bạc công khai hay giới thiệu dịch vụ nhạy cảm như khiêu dâm, mại dâm. Đại diện Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử thừa nhận đang gặp khó khăn khi phát triển công cụ giám sát hình ảnh, video theo thời gian thực. Thời gian qua, Bộ TT&TT đã làm việc với một số công ty công nghệ lớn để ra công cụ giám sát video, dù vậy, các công cụ này mới dừng ở hình thức thụ động, đó là tải về rồi rà quét thay vì giám sát thời gian thực.

Ngoài ra, Bộ cũng làm việc với các nền tảng, chủ yếu là nền tảng xuyên biên giới, yêu cầu họ phát triển công cụ giám sát livestream, có trách nhiệm chủ động rà và chặn nội dung độc hại. Cục còn đặt hàng các công ty công nghệ như Viettel, FPT để phát triển công cụ tương tự.

Gọi đây là “cuộc rượt đuổi giữa chính và tà”,Cục trưởng Lê Quang Tự Do mong muốn, trong khi chưa có đầy đủ công cụ giám sát, người dân và báo chí phát hiện nội dung độc hại có thể chụp màn hình, quay video gửi cơ quan quản lý. Từ đó, nhà chức trách có sở cứ quản lý, nhất là người nổi tiếng, có thể định danh được.

Nguyễn Thị Lệ Nam (tức Nam Em) là trường hợp người nổi tiếng mới nhất bị xử phạt vi phạm hành chính vì những phát ngôn gây ồn ào trên mạng xã hội, lệch chuẩn, trái thuần phong mỹ tục. Theo Sở TT&TT thành phố Hồ Chí Minh, Nam Em “cung cấp thông tin gây hoang mang trong nhân dân và hành vi cung cấp thông tin xúc phạm danh nhân, anh hùng dân tộc mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử”. Nam Em bị xử phạt hành chính 37,5 triệu đồng.

Chia sẻ tại họp báo thường kỳ tháng 3/2024 của Bộ TT&TT được tổ chức vào chiều ngày 6/3, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử cho biết, mức phạt vi phạm hành chính hiện nay đối với các trường hợp như trên là từ 5 đến 10 triệu đồng và các sở thường chọn mức ở giữa 7,5 triệu đồng. Với một bộ phận lớn người dân, đây là mức xử phạt hành chính có tác động lớn. Tuy nhiên, mức phạt này chưa đủ sức răn đe với một số đối tượng khác như người nổi tiếng, nghệ sĩ, KOLs, người bán hàng trên mạng xã hội, sàn thương mại điện tử.

Ông Lê Quang Tự Do chia sẻ, có trường hợp nghệ sĩ nhận hợp đồng quảng cáo hàng tỷ đồng, do đó, ngay cả khi bị xử phạt số tiền trăm triệu đồng, họ cũng không lo lắng. Ông đánh giá “nhận thức của người bị xử phạt hành chính lúc này đã lệch qua một chiều hướng khác”.

Để xử lý tình trạng nói trên, Bộ TT&TT đang đồng thời làm hai việc: thứ nhất, Bộ TT&TT vừa trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định 72, bổ sung một loạt quy định với hoạt động trên mạng xã hội, không gian mạng. Khi Nghị định thay thế được ban hành, dự kiến giữa năm 2024, Bộ TT&TT sẽ tham mưu quy định xử phạt mới, tăng mức tiền phạt cũng như hình phạt bổ sung với hành vi vi phạm trên không gian mạng để tăng sức răn đe.

Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử nhấn mạnh: “Trong một số trường hợp, tăng mức phạt như thế nào cũng không đủ. Khi họ có nhận thức khác về pháp luật, phải có hình thức xử lý cao hơn hành chính, chẳng hạn xử lý hình sự”.

Theo ông Lê Quang Tự Do, việc hạn chế phạm vi tiếp cận đông đảo khán giả của người nổi tiếng, nghệ sĩ, người bán hàng... cũng là một hình thức xử phạt đảm bảo tính răn đe cao hơn.

Dù vậy, trong quá trình xử lý vi phạm, Bộ TT&TT còn gặp một số khó khăn, nhưng nằm ở bản chất của không gian mạng. Đó là nhiều trường hợp không thể xác định được danh tính thật, địa chỉ, hoặc đang sinh sống ở nước ngoài. Bộ đang khắc phục tình trạng danh tính ảo bằng cách bổ sung quy định xác thực người dùng mạng xã hội bằng số điện thoại di động trong Nghị định thay thế Nghị định 72.

Đặt hàng công cụ giám sát livestream

Cũng tại buổi họp báo, trước câu hỏi về hiện tượng một số diễn viên, ca sĩ, KOLs, người nổi tiếng quảng cáo game cờ bạc đổi thưởng, ông Lê Quang Tự Do cho biết, Bộ TT&TT đã ghi nhận thông qua phản ánh trên báo chí. Dựa trên cơ sở đó, Bộ tiến hành kiểm tra và có biện pháp xử lý. Tuy nhiên, đây không phải hiện tượng mới. Trước đây, có những hình thức quảng cáo trá hình như nghệ sĩ mặc áo in dòng chữ liên tưởng đến website cờ bạc, cá độ... Có những vi phạm rõ ràng có thể xử lý được, nhưng với những trường hợp cố tình “lách”, chưa chứng minh được sẽ có biện pháp xử lý khác bên cạnh nhắc nhở.

Trên Facebook, TikTok, nhiều người lợi dụng tính năng livestream để quảng cáo cờ bạc công khai hay giới thiệu dịch vụ nhạy cảm như khiêu dâm, mại dâm. Đại diện Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử thừa nhận đang gặp khó khăn khi phát triển công cụ giám sát hình ảnh, video theo thời gian thực. Thời gian qua, Bộ TT&TT đã làm việc với một số công ty công nghệ lớn để ra công cụ giám sát video, dù vậy, các công cụ này mới dừng ở hình thức thụ động, đó là tải về rồi rà quét thay vì giám sát thời gian thực.

Ngoài ra, Bộ cũng làm việc với các nền tảng, chủ yếu là nền tảng xuyên biên giới, yêu cầu họ phát triển công cụ giám sát livestream, có trách nhiệm chủ động rà và chặn nội dung độc hại. Cục còn đặt hàng các công ty công nghệ như Viettel, FPT để phát triển công cụ tương tự.

Gọi đây là “cuộc rượt đuổi giữa chính và tà”,Cục trưởng Lê Quang Tự Do mong muốn, trong khi chưa có đầy đủ công cụ giám sát, người dân và báo chí phát hiện nội dung độc hại có thể chụp màn hình, quay video gửi cơ quan quản lý. Từ đó, nhà chức trách có sở cứ quản lý, nhất là người nổi tiếng, có thể định danh được.

Vụ nữ sinh lớp 9 bị bạn chém gây thương tích: Do mâu thuẫn về tiền bạc

Thông tin từ UBND huyện Đông Sơn cho biết một nam sinh của Trường THPT Đông Sơn 1 bị bạn cùng lớp chém trọng thương trong trường và phải nhập viện cấp cứu.

Được biết, sự việc xảy ra vào sáng nay (ngày 28/4) trong một lớp học, tại trường THPT Đông Sơn 1, đóng tại thị trấn Rừng Thông, huyện Đông Sơn, Thanh Hóa.

Nguyên nhân ban đầu dẫn đến sự việc trên được xác định là do hai em học sinh có mâu thuẫn với nhau. Vụ việc đang được cơ quan công an vào cuộc điều tra, làm rõ.

Vụ nữ sinh lớp 9 bị bạn chém gây thương tích: Do mâu thuẫn về tiền bạc