- Gần 30 năm làm diễn viên, chị thấy sao khi Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vừa ban hành Thông tư 05/2023/TT-BLĐTBXH kèm theo Danh mục những ngành nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, trong đó có diễn viên điện ảnh? 

Trong suốt gần 30 năm làm nghề nay tôi mới thấy Nhà nước công nhận diễn viên là nghề nguy hiểm. Tuy hơi muộn nhưng có còn hơn không bởi rất ý nghĩa cho các thế hệ diễn viên sau. Nói diễn viên là nghề nặng nhọc, vất vả và nguy hiểm là rất đúng.

Nhiều người làm trong nghề này luôn lăn xả hy sinh và gặp không ít tai nạn. Tôi chỉ băn khoăn, khi đã được công nhận rồi mà không có chế độ cho diễn viên hay nghệ sĩ thì quả đúng là chỉ có trên giấy tờ, không giải quyết được vấn đề gì. 

- Với tư cách là diễn viên kiêm nhà sản xuất phim, theo chị sau sự công nhận này, việc mua bảo hiểm cho diễn viên hay cảnh nguy hiểm có thay đổi gì?

Từ trước đến nay khi làm phim, chúng tôi đều mua bảo hiểm cho cả đoàn phim chứ không chỉ riêng gì diễn viên. Tôi nghĩ nếu diễn viên đã được công nhận là nghề nguy hiểm phải có chế độ cho họ. Ví dụ mỗi khi đóng thuế, diễn viên thường phải đóng nhiều nhất.

Có thu nhập nhiều phải đóng thuế nhiều là đương nhiên. Nhưng khi đã được công nhận là nghề nguy hiểm có chế độ gì đặc biệt hơn cho diễn viên không, ít nhất là ở khoản đóng thuế tôi ví dụ vậy. Nói trên tinh thần là như vậy nhưng tôi biết mọi việc phải làm từng bước chứ không thay đổi ngay được.

Tôi kiến nghị nên có chế độ đặc biệt hơn thì về sau mới thực thi được chuyện diễn viên được công nhận là nghề nguy hiểm, còn công nhận mà để đấy thì... Tôi hiểu rằng các cơ quan lãnh đạo đang chuyển mình và muốn có quy chế rõ ràng trong các ngành nghề nghệ thuật. Tổ chức biểu diễn đang thay đổi để gần với nghệ sĩ. Ví dụ như Sở VHTT TP.HCM đang chuyển mình để đi sâu sát hơn với những người làm nghệ thuật hơn. 

- Khi biết diễn viên được đưa vào danh mục ngành nghề nguy hiểm, độc hại đã có không ít người nêu ý kiến cho rằng nghề này có gì mà vất vả trong khi chúng ta vẫn thấy tin tức về việc diễn viên hành động gặp tai nạn khi đóng phim. Quan điểm của diễn viên Trương Ngọc Ánh ra sao? Thông tư mới này có giúp thay đổi suy nghĩ của khán giả về nghề diễn viên?

Đâu chỉ diễn viên đóng phim hành động mới hay bị thương hoặc gặp nguy hiểm đâu. Còn nhiều diễn viên khác phải thức đêm, ăn uống chưa đủ, ngã bệnh, cấp cứu... khi làm phim.

Họ gặp nhiều vấn đề lắm chứ không chỉ diễn cảnh đánh đấm mới bị thương. Nhiều người chỉ nhìn thấy bề nổi của nghề diễn viên rằng họ được mặc đẹp hay cát-sê cao nhưng không phải vậy. Diễn viên cũng có nhiều áp lực riêng và khó khăn trong cuộc sống nhưng đôi khi họ bày tỏ chưa hết để khán giả hiểu mình. Bởi tôi nghĩ cuối cùng nghệ sĩ phải có sự ủng hộ với khán giả mới sống được.

- Trong quá trình làm diễn viên, có tai nạn nào đáng nhớ với chị?

Có lần tôi bị tai nạn thật khi đóng cảnh bị tra tấn dúi đầu xuống nước. Cảnh quay nhiều người, cú máy lại khó và phải quay đi quay lại. Dù đã tính toán kỹ nhưng một tai nạn trong lúc quay khiến tôi nhận nguyên một cú đấm vào mắt. Tất nhiên cả đoàn phải ngưng quay ngày hôm đó.

Mắt sưng to và tôi nghĩ mình khéo bị mù mắt sau cú đấm trời giáng đó. Tôi phải đi cấp cứu và uống thuốc nhưng mấy ngày sau nước mắt vẫn chảy không ngừng. Đến giờ này bạn diễn viên đóng thế gặp tôi ở đâu cũng xin lỗi nhưng đâu phải lỗi của bạn ấy. Khi quay phim, việc gặp tai nạn là rất bình thường. 

Khi làm phim Áo lụa Hà Đông, tôi phải để chân đất trèo lên núi đá mắt mèo hay đi trên đường nhựa để phục vụ cho các góc máy tả thực quay cận cảnh. Mấy ngày đi chân đất khiến bàn chân tôi bầm dập và đỉnh điểm là bị đá mắt mèo cào nát chân khi thực hiện cảnh leo lúi.

Tai nạn không chỉ mình tôi mà những diễn viên khác gặp rất nhiều. Đặc biệt là các diễn viên đóng thế. Họ là thành phần không thể thiếu trong các đoàn phim mà ít được ghi nhận. Họ đóng góp thầm lặng và gặp thương tích rất nhiều. 

- Nhiều khán giả hâm mộ đã chờ khá lâu mà chưa thấy Trương Ngọc Ánh quay lại đóng phim?

Đầu năm tới tôi sẽ trở lại với 2 dự án phim đã ấp ủ từ lâu. Mấy năm qua do ảnh hưởng của dịch Covid-19 và thị trường còn nhiều khó khăn nên tôi chưa làm phim được nhưng bây giờ đã thấy ánh sáng rồi. Rất mong sự trở lại của tôi sẽ được khán giả ủng hộ. 

Clip Trương Ngọc Ánh trong phim 'Truy sát':

Để đạt được thành tích như hiện nay, theo bà Thanh tỉnh đã tăng tốc thực hiện các chiến lược ngay từ đầu năm, triển khai nhiều chương trình xúc tiến với thị trường trọng điểm Trung Quốc, Kazakhstan, Thái Lan cũng như đón các đoàn khảo sát quốc tế.

Đáng chú ý, Bộ GTVT kiến nghị cho phép các phương tiện quá hạn đăng kiểm trong vòng 15 ngày được phép di chuyển đến các đơn vị đăng kiểm để thực hiện kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định. Các phương tiện này không được chở người, hàng hóa, kinh doanh vận tải.

Trên thực tế hiện nay, số lượng xe ô tô đang bị quá hạn đăng kiểm có số lượng rất lớn và không ngừng tăng nhanh. Thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam cho thấy, trong tháng 3 và 4/2023, cả nước có nguy cơ tồn gần 300 nghìn ô tô không thể kiểm định đúng hạn. Trong đó, riêng hai thành phố lớn là Hà Nội và TP. HCM có thể có đến hơn 200 nghìn xe bị quá hạn trong hơn 1 tháng tới.

Do vậy, đề xuất tạm thời không xử phạt đối với xe quá hạng đăng kiểm 15 ngày như Bộ GTVT nêu được đa số chủ xe đồng ý, tán thành bởi việc xe bị quá hạn chủ yếu với lý do bất khả kháng, không ai mong muốn. Trong khi đó, theo Luật Giao thông đường bộ, xe ô tô dù có quá hạn đăng kiểm dù chỉ 1 ngày cũng bị phạt nặng.

Tuy nhiên, còn nhiều ý kiến cho rằng, thời gian 15 ngày như đề xuất vẫn là "chưa thấm vào đâu".

"Với lượng xe tồn nhiều như vậy, 15 ngày nữa chưa chắc đã giải quyết được hết mà lượng xe tồn còn quá nhiều. Theo tôi bộ GTVT nên kiến nghị dừng xử phạt trong ít nhất 1 tháng mới là hợp lý hợp tình", anh Nguyễn Xuân Long (Cầu Giấy, Hà Nội) bày tỏ quan điểm.

Còn anh Vũ Văn Huy (tài xế xe tải ở Long Biên, Hà Nội) cho rằng, nên có quy định rõ là "xe quá hạn đăng kiểm dưới 15 ngày không bị xử phạt" giống như được gia hạn kiểm định xe chứ không nên quy định thêm là phương tiện này phải không được chở người, chở hàng hay kinh doanh vận tải.

"Chúng tôi có người mất 3-4 ngày xếp hàng mới được đăng kiểm, thời gian công sức và cả thu nhập ảnh hưởng nghiêm trọng. Thế mà vì quá hạn một vài hôm đã không cho chở người, chở hàng trong thời gian đấy thì là chưa hợp lý", anh Huy bày tỏ.

Dưới góc nhìn kỹ thuật, anh Dương Trung Kiên (Cầu Giấy, Hà Nội) cho rằng, với phương tiện có hàm lượng kỹ thuật cao như ô tô thì không thể quá hạn đăng kiểm một vài ngày là mất an toàn ngay được. Theo anh Kiên, với trường hợp quá hạn đăng kiểm ít ngày vẫn có thể xem xét cho chở người, chở hàng để không ảnh hưởng đến đời sống người dân cũng như công việc kinh doanh của các doanh nghiệp.

"Tôi thấy cần áp dụng ngay việc miễn đăng kiểm cho xe mới để giảm tải cho trung tâm đăng kiểm, ngoài ra rất nên xem xét giãn hạn đăng kiểm ngay với xe ô tô con cá nhân sản xuất trên 12 năm, từ 6 tháng/lần như hiện nay lên 9 hoặc 12 tháng", anh Kiên đề xuất thêm.

Hoàng Hiệp

Bạn có góc nhìn nào với đề xuất trên? Hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận. Mời bạn đọc cộng tác, gửi tin bài về Ban Ô tô xe máy theo email: [email protected]. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Điều này làm cho sự liên kết giữa ống dẫn và đầu bơm nhiên liệu phun trực tiếp không còn sự chắc chắn, khiến nhiên liệu có thể rò rỉ vào các bộ phận xung quanh động cơ, có khả năng gây cháy.

Còn theo McLaren, đai ốc gia công nguội có thể có định mức mô-men xiết thấp hơn mức cần thiết. Ban đầu, nhà sản xuất siêu xe Anh Quốc dự định sử dụng các đai ốc được gia công hoàn toàn trên các ống dẫn nhiên liệu của Artura. 

Nhưng nhà cung cấp phụ tùng cho biết họ đang gặp phải tình trạng thiếu đai ốc gia công và đề xuất chuyển sang sử dụng đai ốc gia công nguội. Cả nhà cung cấp và McLaren đều xác nhận về độ tin cậy của đai ốc gia công nguội trong các cuộc thử nghiệm độ bền.

Tuy nhiên, tháng 6/2022, một chiếc Artura đã gặp sự cố trên đường đua với nguyên nhân là bị rò rỉ nhiên liệu do đai ốc định gia công nguội của ống dẫn nhiên liệu áp suất cao bên trái đã bị lỏng ra.

McLaren đã khắc phục sự cố bằng cách xác thực quy trình siết chặt mới đối với đai ốc gia công nguội nhưng vào tháng 11/2022, một chiếc Artura khác lại tiếp tục gặp sự cố tương tự khi đang chạy trên đường đua.

Hiện tại, để khắc phục sự cố, McLaren sẽ lắp đặt các ống dẫn nhiên liệu áp suất cao mới với các đai ốc có độ dày 16,5 mm được gia công hoàn toàn bằng các đường ren.

McLaren công bố mới có tổng cộng 164 mẫu xe được sản xuất trong khoảng thời gian từ ngày 8/10/2021 đến ngày 14/11/2022. Hãng cũng nhấn mạnh những chiếc xe được sản xuất từ sau tháng 9/2022 sẽ không nằm trong diện triệu hồi do đã chuyển sang sử dụng loại đai ốc dạng mới.

Tại Việt Nam, McLaren Artura cũng mới được phân phối dưới dạng nhập khẩu chính hãng từ cuối tháng s7/2022 với mức giá gần 14,7 tỷ đồng.

Đây là mẫu siêu xe hoàn toàn mới và là mẫu xe hybrid đầu tiên của từ hãng siêu xe thể thao Anh quốc, được sản xuất với mục đích thay thế cho mẫu McLaren 570S hiện đã ngừng sản xuất. 

Động cơ hybrid V6 3.0L và mô tơ điện cung cấp tổng công suất 680 mã lực, mô-men xoắn 720 Nm, đi kèm hộp số tự động 8 cấp và không có lùi bằng bánh răng. Thay vào đó sử dụng mô tơ điện để lùi xe. 

Ngô Minh

Bạn đang sở hữu một chiếc xe độc hay bản độ siêu đẹp? Hãy chia sẻ bài viết cảm nhận, hình ảnh về Ban Ô tô xe máy theo email: [email protected]. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Bẵng đi chừng nửa năm, quê tôi lúc đó 100% gia đình đã vào hợp tác xã nông nghiệp và hình thành các đội sản xuất theo xóm. Xóm tôi có khoảng gần 20 hộ. Nhà tôi được cái rộng rãi, có sân gạch, lại ở trung tâm nên ông đội trưởng thường mượn để làm nơi hội họp. 

Ông đội trưởng khoảng gần 40 tuổi, tính tình vui vẻ, trẻ trung, có uy tín với dân. Những năm ấy thực phẩm còn khó khăn, mỗi năm dịp Quốc khánh 2/9, hợp tác xã lại mổ lợn hoặc mổ trâu để bà con xã viên ăn mừng.

Năm đó, như thường lệ, các gia đình lại được chia phần thịt trâu. Lũ trẻ chúng tôi háo hức chờ đợi, và lại càng háo hức hơn khi biết tin ông đội trưởng đã liên hệ với hợp tác xã bên để mượn được cái đài thu thanh cho cả đội nghe mừng Quốc khánh. Lại nghe nói đài này của nước Ba Lan hiện đại lắm, có thể cho mấy chục người nghe được, không như cái đài Galen rè rè.

Rồi ngày ấy đã đến, chiều đó ông đội trưởng cử 2 thanh niên cùng ông đi mượn đài. Vì nhà tôi là trụ sở nên đài tất nhiên để ở nhà tôi. Tôi cũng cảm thấy hãnh diện với đám bạn. 

Khoảng gần 19h, mấy đứa bạn tôi đã có mặt lăng xăng quét sân, xếp ghế giúp người lớn. Một lúc sau, tôi thấy ông đội trưởng và 2 thanh niên đã về. Một người khệ nệ vác 1 bao tải gai. Anh đặt xuống và cẩn thận lôi ra một vật hình hộp to như cái vali màu cánh gián, thì ra đó là cái đài. Còn người kia xách một vật như cái đèn bão.

Tôi nhìn kỹ đúng là một cái đèn dầu, phía trên bình dầu bằng kim loại là cái bóng đèn trong vắt, chỉ khác đèn dầu thông thường là phía trên bóng thuỷ tinh được chụp thêm một cái chụp gồm những cánh khế bằng kim loại, chúng được nối với nhau bằng những sợi dây điện xanh đỏ, nhỏ xíu.

Tôi tò mò hỏi ông đội trưởng vì sao lại mượn cả đèn dầu. Ông cười rồi giải thích cho mọi người cùng nghe: “Đèn dầu phát ra điện để đưa vào cho đài nói, cũng như có cơm người ta ăn rồi mới nói được”.

Giờ phát sóng sắp đến. Ông đội trưởng quẹt que diêm xoè lửa. Một tay ông nâng cái bóng đèn và cả phần chụp trên rồi châm lửa, ngọn đèn sáng lên như đèn bão bình thường.

Khoảng 1 phút sau, ông quay sang bật núm ở bên trái. Sau một tiếng “tách” rồi những tiếng sột soạt từ trong đài phát ra, mọi người hồi hộp lắng nghe. Một làn điệu chèo rõ dần. Ông đội trưởng lại đưa tay sang vặn núm bên phải. Tôi nhìn thấy chiếc kim nhỏ màu đỏ sau mặt kính trên vỏ đài chạy từ từ qua những chữ số chi chít, âm thanh bỗng rõ dần, vang xa, cảm tưởng như đứng tận ngoài cổng nhà tôi vẫn nghe rõ. 

Đêm đó và 2 đêm sau, nhà tôi đông vui như hội. Già trẻ, gái trai chăm chú nghe các chương trình của đài đến tận khi phát thanh viên nói: “Buổi phát thanh đến đây là hết. Thân ái chào các bạn”. Mọi người lục tục đứng dậy, đốt đuốc ra về và không ngừng bình luận chương trình của đài. Bọn trẻ có đứa buồn ngủ từ lúc nào lăn ra chiếc chiếu dưới sân đánh một giấc.

Bà con về hết, anh tôi ra thu dọn sân, thấy vậy liền bế chúng vào giường cho ngủ. Một lúc sau gia đình chúng hớt hải đốt đuốc sang bế về.

Nửa năm sau - khoảng giữa năm 1963, sự kiện gây “chấn động” xóm tôi là ông Dung, trạm trưởng trạm y tế xã mua được cái đài do Việt Nam sản xuất. Cái đài vỏ gỗ màu nâu cánh gián, bắt sóng chỉ bằng cái cần ăng-ten sáng bóng có thể rút ra rút vào theo ý muốn.

Ông cẩn thận mang tấm vải xanh ra ông thợ may đầu làng may một cái túi vừa vặn cái đài. Túi chỉ để hở ra 2 núm của đài và phần cần ăng-ten. Túi có dây đeo quàng qua cổ. Hàng ngày cứ nghe thấy tiếng đài qua đường là biết ngay ông trạm trưởng đi làm hoặc đi về. Dân làng ngưỡng mộ ông lắm. Tôi thì ước ao bao giờ nhà mình có được cái đài như thế mà nghe… Ôi cũng chỉ là mơ là ước!

Khoảng đầu năm 1964, anh trai tôi là giáo viên cấp 1, vốn cũng có sở thích nghe đài, lần mò mua lại được cái đài Orionton cũ của một người quen ở thị trấn. Tôi vui lắm. Nhà tôi lại trở thành trung tâm của những thính giả yêu đài. Tối nào cũng có 3-4 ông hàng xóm đến uống nước chè. Các tối thứ 7 thì đông hơn vì có chương trình “Sân khấu truyền thanh”vui lắm. 

Có một ông khoảng gần 60 tuổi ở cách xa nhà tôi khoảng nửa cây số, hầu như ít khi bỏ tối nào. Ông thích nhất chương trình ngâm thơ, đến nỗi thuộc giọng ngâm của từng nghệ sĩ. Ông vanh vách nói về Linh Nhâm, Châu Loan. 

Lúc đó thời bao cấp, hàng hoá khó khăn, muốn mua pin chạy đài phải có sổ, mà chỉ cán bộ nhà nước mới được phân phối. May anh tôi cũng có sổ mua hàng nhưng pin vẫn không đủ dùng vì loại đài Orionton của Hungary khá tốn pin. Do vậy, pin thường để dành cho tối thứ 7.

Chiếc đài đó cũng đã gắn bó với một thời tuổi trẻ của tôi, nhất là thời kỳ chống Mỹ.

Nghe đài, tôi đã khám phá ra một chân trời mới. Tôi biết thêm nhiều thứ bổ sung cho kiến thức tôi đang học phổ thông. Tôi cũng rất thích các chương trình ca nhạc và thường nhẩm theo lời hát. Tôi học được một số bài hát từ chương trình của đài như: Chiếc gậy Trường Sơn, Trên đỉnh Trường Sơn ta hát, Đường cày đảm đang...  

Năm 1970, tôi vào bộ đội rồi hành quân đi B. Những ngày hành quân gian khổ trên Trường Sơn, nhiều lúc ba lô nặng trên vai, vừa đi tôi vừa lẩm bẩm bài hát Chiếc gậy Trường Sơn, nhẩm đi nhẩm lại quên đi cái mệt từ lúc nào. 

Sau năm 1975, tôi cũng như nhiều người lính trẻ khác, may mắn nguyên vẹn trở lại quê hương. Tôi không quên kiếm lấy một chiếc radio hiệu National nho nhỏ. Suốt những năm sau này, tôi coi đó là kỷ niệm của một thời áo lính, nhưng rất tiếc khoảng 20 năm sau, nó quá cũ nát, đem đi sửa, thợ lắc đầu ngao ngán. Tôi đành chia tay với nó. 

Đến lúc về hưu năm 2011, biết tôi hay nghe đài, các con đã trang bị cho tôi một chiếc đài nhỏ nhưng hiện đại, có cả chỗ cắm thẻ nghe ca nhạc. Thời 4.0 hiện đại, phương tiện nghe nhìn phong phú, tivi, điện thoại thông minh thu hút cánh trẻ và cả người già. Song tôi vẫn thích nghe đài vì xem ra nội dung tuyên truyền phong phú hơn, người nghe lại không nhất thiết phải ngồi cố định trước màn hình.

Tôi có thể nghe đài ngay khi làm một việc gì đó. Buổi tối người già ít ngủ, tôi cắm tai nghe, nằm nghỉ, nghe một bản nhạc, một bài hát để thư giãn. Có đài, tôi cảm thấy cuộc sống người cao tuổi phong phú hơn, sống vui, sống khoẻ hơn.

Độc giả Ngô Văn Sơn

Tập thể Trung Tự: Những ngày nuôi lợn, tắm thứ xà phòng khó tả

Những đứa trẻ ở trường mẫu giáo

Do trường gần nhà nên có thể nói mọi ngóc ngách của trường Việt - Triều này mình “nắm trong lòng bàn tay”. 

Đặc biệt, mình nhớ nhất mấy thứ đồ chơi dành cho trẻ em trong sân trường mà mấy anh, chị cũng thích chả kém như: cầu trượt, xích đu, đu quay, xà đơn, cưỡi ngựa… Có lẽ cái đu quay với 4 máy bay bằng tôn được ưu ái sử dụng thường xuyên nhất.

Do chỗ ngồi chỉ vừa cho mấy "phi công" được đào tạo tại trường cỡ 3-4 tuổi lái nên các "phi công" nghiệp dư ở mấy khu nhà B xung quanh toàn tranh thủ lượn trên cánh là chính. Cứ 1 phi công đẩy thì có đến 4, 5 phi công bám cánh mà lượn.

Thỉnh thoảng cũng có "phi công" do chưa có kinh nghiệm nên bị càng máy bay đập vào đầu do thoát ra ngoài vòng quay không kịp. Có lẽ máy bay là thứ phải sửa chữa và thay thường xuyên nhất trong các món đồ chơi trong sân. 

Ngoài ra, sân chơi còn có cái đu quay đứng 6 rọ nhưng thường xuyên bị khóa, hiếm khi được mở ra dù rằng đường kính và chiều cao chỉ cỡ khoảng 4m và chỗ ngồi thì chỉ vừa đủ cho 1 em bé 1 rọ. Hàng rào khi đó của trường chỉ cao cỡ khoảng 1m nên thường là chỗ để nghỉ ngơi của đám trẻ gần đó sau khi đá bóng.

Do hàng rào thấp nên buổi tối, chú bảo vệ và đám trẻ con hay có trò chơi trốn tìm. Kết quả chung cuộc thường là chú thua vì một mình chú không thể chống lại một nhóm nghịch ngợm. Chưa kể, ngay sát cổng phía bên hông sân trường còn có một vài cây trồng mà gốc ở ngoài đường nhưng cành thì lại vươn cao vào bên trong khiến "cuộc chiến" lại càng thêm phần gay cấn. 

Có nhiều đêm vào mùa hè, khi thời tiết nóng bức khiến ông trời cũng phải mang các vì sao ra phơi gió, mấy đứa trong khu lại rủ nhau trèo lên đó mà “tám” đủ các thể loại chuyện, mặc kệ chú bảo vệ đứng bên dưới đuổi gió. 

Nhà trẻ Việt - Triều còn có kỷ niệm nữa với mình, gắn bó với gia đình mình đến tận chân tường rào. Chuyện là tầm khoảng năm 1987-1988, cụ ông nhà mình có liên hệ được với trường cho xin xỉ than từ nhà bếp để về làm gạch ép xây tường rào.

Thế là cứ vài ba hôm, hai bố con lại mượn cái xe cút kít vào trong bếp nhà trường xúc xỉ đem về nhà ép lại thành gạch xây tường rào quanh nhà. Một công đôi việc, vừa giúp nhà trường đỡ phải mất công đổ bỏ gây hại môi trường, lại vừa giúp gia đình đỡ tiền mua gạch, củng cố và mở rộng được giang sơn bờ cõi cho đến tận bây giờ. 

Không hiểu sao ngày đó thiếu ăn, người gầy ốm như con khỉ thế mà mình tham gia xúc tro xỉ và làm gạch hăng thế. Có thể một trong những lý do là khi đó mình có cảm nhận người ấy hay nhìn trộm mình từ trên tầng 5 của tòa nhà đối diện chăng? 

Ngày Tết'trông nồi bánh thì ít, trông nhau thì nhiều'

Suy cho cùng, ngày Tết ở Trung Tự cũng như đa phần ở những nơi khác tại Hà Nội. Nhưng có lẽ, nó đặc biệt hơn vì đó là nơi mình từng trải qua toàn bộ thời niên thiếu.

Không khí chuẩn bị đón Tết bắt đầu được cảm nhận khi bố chỉ đạo mẹ ra chợ mua lá dong, gạo, đậu… về nấu bánh chưng. Có năm, nhà cũng tự nuôi được 1 con lợn và Tết là dịp con lợn bị làm thịt để gói bánh chưng, làm thịt đông. Thường ở nhà bố là người gói bánh, chuẩn bị củi lửa và cũng là người thức canh nồi bánh. 

Mình cũng có mấy ông anh nhưng Tết đến hiếm khi bố được nhờ vì anh thì đi bộ đội, anh thì đi học xa, tất cả chỉ trong cậy vào mình. Việc nặng thì không dám nói chứ ba cái vụ rửa lá dong hay châm thêm củi vào nồi bánh thì một tay mình làm hết. Trung bình mỗi năm cụ ông gói và nấu cỡ khoảng 30 cái nhưng phần lớn lại đem cho họ hàng và người quen chứ để nhà ăn không đáng là bao. 

Tầm khoảng trưa chiều ngày 28, 29 Tết, ngoài đường đã có một số gia đình chuẩn bị nổi lửa nấu bánh chưng. Đây cũng là dịp mấy đứa trẻ con thích tụ tập nhất.

Thường là nồi bánh chưng nhà ai thì đứa trẻ nhà ấy có uy nhất, có quyền cho hay không cho những đứa khác được ngồi xung quanh. Thời tiết mùa đông những ngày giáp Tết không những lạnh mà còn rét, thật không có thú vui nào hơn là cả đám được tụ tập, đàn đúm quanh bếp lửa, lâu lâu lụi một vài củ khoai, củ sắn vào đống than, vừa chuyện trò, vừa chờ chín. 

Để có được miếng ăn ngon cũng không hề đơn giản, phải canh sao cho không bị cháy, rồi lúc bóc vỏ ăn lại không bị nát. Ăn xong, mặt mũi và tay chân đứa nào đứa nấy đều không khác xa mấy chú thợ mỏ ở Quảng Ninh, rồi cười giỡn, chọc ghẹo, chạy nhảy làm náo loạn xung quanh.

Hồi đó mà mấy đứa nhỏ có điện thoại di động như bây giờ thì chắc không khí nấu bánh chưng ảm đạm lắm. Nói vậy chứ cũng có vài chỗ nấu bánh chưng rất yên tĩnh, chỉ có tiếng nổ lách tách của than củi và tiếng gió lùa qua các thanh củi. Ở nơi đó, người đảm nhiệm trông nồi bánh thường là mấy anh chị đang tuổi cập kê, trông nồi bánh thì ít mà trông nhau thì nhiều. Nhìn ngọn lửa cháy có thể đoán trái tim của họ nóng tới cỡ nào.

Trước Tết, có năm mình còn lĩnh nhiệm vụ đi xếp hàng mua quà Tết cho nhà theo chế độ tem phiếu tại cửa hàng mậu dịch Kim Liên, ngay chợ Kim Liên ngày nay. Còn nhớ, mỗi gia đình được mua 1 hộp quà Tết trong đó có mấy cái bánh quy, một ít kẹo dừa, một ít mứt và khoảng mấy chục hạt lạc trứng chim, kèm theo một bịch bóng bì da lợn.

Nhà nào có điều kiện thì có thể mua thêm trứng và bột mì đem ra chỗ khu tập thể công nhân gần cầu Trung Tự để đặt làm bánh bích quy.

Trong nhà thì công việc đón Tết có lẽ cũng không có nhiều vì thời buổi khó khăn, đa phần các gia đình cũng không có nhiều thứ để phải lo dọn dẹp hay bày biện. Chủ yếu nhất có lẽ vẫn là chuyện lo ăn Tết hơn là lo chơi Tết. Ngày thường có thể ăn đạm bạc được chứ mấy ngày Tết cũng phải cố gắng có thịt có cá để phòng khi có khách đến nhà chơi chúc Tết.

Chưa kể ngày Tết lại thường rét mướt nên cũng khiến con người ta làm biếng vận động. Cụ ông trong nhà có niềm say mê và hứng thú với cây quất nên hầu như năm nào cũng vậy, cụ thường đi khuân ở đâu đó về một cây quất để chưng trong nhà dịp Tết.          

Sáng sớm mùng 1 Tết, có lẽ bắt đầu từ 6h sáng đã có lác đác vài nhà đốt pháo đón xuân mới trong khi đa số mọi nhà còn ngủ chưa dậy vì thức khuya đón giao thừa và do trời mùa đông gió rét. Ban đầu còn rải rác, càng về sau tiếng pháo càng nổ rộn ràng hơn, đanh hơn, và đồng đều hơn. Nằm ở trong chăn mà nghe tiếng pháo thì khó có thể ngủ tiếp được.

Hầu như đã thành thông lệ đầu năm, cứ vào mùng 1 Tết, bác hàng xóm lại đi giày đen, mặc comple, mũ phớt sang nhà tôi chúc Tết. Thực sự là trong cái không khí vừa tiếng pháo nổ xen lẫn mùi thuốc pháo và xác pháo đầy trước sân nhà thì những lời chúc Tết nghe chân thật và ý nghĩa làm sao. 

Bước chân ra khỏi nhà là thấy xác pháo đầy đường cùng mùi thuốc pháo ở mọi nơi. Buổi sáng 3 ngày Tết hầu như gia đình nào cũng lo chuẩn bị mâm cơm cúng tổ tiên, sau đó đi thăm hỏi và chúc Tết họ hàng, bạn bè, người quen.

Đường phố cũng hầu như không có nhà nào mở cửa để kinh doanh hay buôn bán trong những ngày này, nhà ai cũng mở sẵn cửa để chờ đón khách. Gia đình nào có điều kiện thì bật nhạc lớn với máy hát chạy bằng đĩa than hay băng cát-sét các bài nhạc ngoại quốc nổi tiếng thập niên 1970 - 1980. Còn không thì chỉ riêng tiếng nói từ loa phát thanh trong nhà hay ngoài đường cũng đủ giúp tạo thêm âm thanh sống động ngày Tết.    

Độc giả Nguyễn Quang Vinh

Tập thể Trung Tự: Những ngày nuôi lợn, tắm thứ xà phòng khó tả