Nhận định, soi kèo Necaxa vs Guadalajara Chivas, 7h ngày 30/4

Trường hợp may mắn vừa thoát khỏi lưỡi hái tử thần là cháu Bùi Gia Huy (2,5 tuổi ở Hòa Bình). BS Ngô Anh Vinh (Khoa Cấp cứu – Chống độc, BV Nhi Trung ương) cho biết, bệnh nhi Huy vào khoa Cấp cứu – Chống độc với tình trạng xuất tiết đờm dãi nhiều, xây xước vùng miệng.

Theo gia đình kể, khi đang ăn quả vải cùng mọi người, đột nhiên cháu Minh ho sặc sụa, tím tái và khó thở. Mẹ cháu hoảng hốt theo phản xạ vội móc tay vào miệng con, vô tình khiến cháu càng khó thở, tím tái và chảy máu vùng miệng.

“Dù khi ấy vô cùng sợ hãi nhưng tôi chợt nhớ đến kỹ thuật xử trí dị vật đã từng được xem trên ti vi do các bác sỹ Bệnh viện Nhi Trung ương hướng dẫn. Tôi liền cho cháu nằm sấp đầu thấp đồng thời vỗ vào lưng, sau đó cho cháu nằm ngửa và ấn vào vùng ngực của bé mấy nhát. Sau khi thực hiện 2 động tác trên, hạt vải đã bật ra ngoài, sau đó cháu khóc to, đỡ khó thở và tím tái”, mẹ cháu kể lại.

(Ảnh minh họa)

Khi thăm khám tại khoa Cấp cứu – Chống độc, kết quả cho thấy cháu bé hồng hào, không khó thở, chỉ số bão hòa oxy máu trong giới hạn bình thường. Bé Huy được hút dịch mũi miệng, cầm máu vết thương vùng miệng, chụp X quang phổi. Sau kiểm tra, các bác sỹ kết luận tình trạng sức khỏe của bé đã ổn định.

Theo BS Vinh, trẻ bị suy hô hấp do dị vật đường thở hoàn toàn có thể tử vong trước khi đến bệnh viện nếu không được xử trí kịp thời và đúng kỹ thuật. Trong trường hợp này, điều may mắn là mẹ cháu bé đã kịp nhớ ra cách xử trí xem được trên ti vi và thực hiện đúng cách, cứu sống con mình.

Do đó, gia đình cần lưu ý, nếu trẻ đột ngột ho sặc sụa, khó thở và tím tái sau khi ăn uống, bố mẹ phải nghĩ đến trường hợp trẻ bị dị vật đường thở.

Dị vật đường thở thường gặp ở trẻ nhỏ từ 1 đến 3 tuổi. Các loại dị vật thường gặp là hạt dưa hấu, lạc, mảnh xương (heo, cá), thạch hoặc 1 số đồ vật như nắp bút, kim băng… Ở độ tuổi này trẻ thường tò mò, thích cho vào miệng những vật cầm chơi

Đề phòng tránh cho trẻ không bị mắc dị vật, các bậc phụ huynh cần tránh cho trẻ nhỏ ăn các hạt dễ hóc như vải, lạc, đỗ … đặc biệt là thạch, tránh cho trẻ ngậm đồ ăn vào miệng. Không nên ép trẻ ăn uống khi trẻ đang khóc. Không đùa giỡn với trẻ khi trẻ đang ngậm thức ăn trong miệng.

Trong trường hợp trẻ bị hóc dị vật đường thở, phải nhanh chóng xử trí để tránh trẻ bị ngạt thở. Nếu trẻ tỉnh táo, không khó thở, không tím tái và ho có hiệu quả thì nên khuyến khích trẻ ho để tống dị vật ra ngoài.

Nếu trẻ khó thở, tím tái, ho không hiệu quả (ho yếu) thì ngay lập tức tiến hành thực hiện động tác vỗ lưng và ấn ngực. Đặt trẻ dọc theo tay người cấp cứu cho trẻ nằm sấp đầu thấp đồng thời tiến hành vỗ lưng 5 lần và nếu di vật vẫn không bật ra ngoài được thì lật ngược cho trẻ nằm ngửa đầu thấp và ấn ngực trẻ 5 lần cho đến khi di vật được đẩy ra ngoài.

Tránh móc dị vật nếu không quan sát đuợc rõ vì có thể làm dị vật xâm nhập sâu hơn vào đường thở và làm cho trẻ suy hô hấp nặng hơn.

(Theo Khám phá)

Tuổi tác - yếu tố nguy cơ lớn gây sa sút trí tuệ

"Sa sút trí tuệ" là thuật ngữ mô tả tình trạng người bệnh gặp khó khăn trong việc ghi nhớ, suy luận hay phán đoán sự việc; làm ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

Sa sút trí tuệ thường liên quan đến chứng mất trí nhớ. Bên cạnh đó, bệnh nhân sa sút trí tuệ gặp khó khăn ít nhất một trong các hoạt động sau: nói hoặc viết mạch lạc (hoặc hiểu những gì được nói hoặc viết); nhận biết môi trường xung quanh quen thuộc; lập kế hoạch, thực hiện các nhiệm vụ phức tạp hoặc nhiều bước. Để được coi là sa sút trí tuệ, những vấn đề này phải đủ nghiêm trọng để cản trở sự độc lập và các hoạt động hàng ngày của một người.

Có nhiều loại sa sút trí tuệ như: bệnh Alzheimer, sa sút trí tuệ mạch máu, sa sút trí tuệ tiền đình thái dương, sa sút trí tuệ hỗn hợp… Trong đó, sa sút trí tuệ mạch máu xảy ra do các mạch máu trong não bị tắc nghẽn bởi cục máu đông hoặc chất béo tích tụ, từ đó gây tổn thương não bộ. Dạng sa sút trí tuệ này phổ biến hơn ở những người đã từng bị đột quỵ hoặc có nguy cơ bị đột quỵ, đặc biệt là những người huyết áp cao và đái tháo đường lâu năm.

Các yếu tố nguy cơ của sa sút trí tuệ gồm:

Tuổi tác:Yếu tố nguy cơ lớn nhất của chứng sa sút trí tuệ là tuổi tác. Chứng sa sút trí tuệ hiếm gặp ở những người dưới 60 tuổi và trở nên phổ biến ở những người trên 80 tuổi. Nghiên cứu cho thấy, chứng sa sút trí tuệ ảnh hưởng đến khoảng 1/6 người từ 80 - 85 tuổi, 1/3 người trên 85 tuổi và gần một nửa số người trên 90 tuổi.

Tiền sử gia đình:Một số dạng sa sút trí tuệ có thể liên quan đến di truyền, nghĩa là chúng có xu hướng di truyền trong gia đình.

Sa sút trí tuệ có thể gây khó khăn cho trí nhớ, ngôn ngữ, suy luận và khả năng phán đoán; nhưng các triệu chứng thường khác nhau ở mỗi người. Các triệu chứng cũng thay đổi theo thời gian.

Những triệu chứng sớm nhất của sa sút trí tuệ diễn ra từ từ. Các thay đổi khác có thể bao gồm một hoặc nhiều biểu hiện như được mô tả ở bảng trên.

Những thay đổi muộn hơn xảy ra khi sa sút trí tuệ tiến triển. Khi đó, khả năng suy nghĩ của một người tiếp tục suy giảm, bất kỳ hoặc tất cả những thay đổi được liệt kê ở trên có thể gây rối loạn hơn. Ngoài ra, các triệu chứng về tính cách và hành vi có thể trở nên khá phức tạp.

Tác dụng của alkaloid - hoạt chất từ cây dừa cạn

Việc điều trị phụ thuộc vào loại bệnh mất trí nhớ mà bệnh nhân mắc phải. Trong điều trị sa sút trí tuệ mạch máu, việc kiểm soát huyết áp và cholesterol càng gần mức bình thường càng tốt; vì điều này giúp giảm tổn thương thêm cho não.

Hiện nay, nhiều thực phẩm chức năng chưa được chứng minh về tính hiệu quả trong điều trị sa sút trí tuệ mạch máu. Đặc biệt, trong nhiều trường hợp nếu sử dụng không đúng sẽ gây ra những tác hại cho người bệnh.

Hoạt chất chiết xuất từ cây dừa cạn là một alkaloid thu được từ cây dừa cạn (Vinca Minor), được phát hiện vào cuối những năm 1960. Hoạt chất này đã chứng minh được hiệu quả trong việc cải thiện sự trao đổi chất ở não, tăng tiêu thụ glucose và oxy của não, đồng thời cải thiện khả năng chống lại tình trạng thiếu oxy của não.

Nhờ tác dụng ức chế kết tập tiểu cầu, cải thiện khả năng biến dạng hồng cầu và giảm sức cản mạch máu não, alkaloid từ cây dừa cạn được chứng minh có tác dụng cải thiện vi tuần hoàn não và tăng lưu lượng máu não; từ đó cung cấp khả năng bảo vệ chống lại các quá trình bệnh lý liên quan đến lão hóa. Đồng thời, alkaloid từ cây dừa cạn cũng có khả năng tăng cường giải phóng hoặc sản xuất chất dẫn truyền thần kinh trong não. Một số thí nghiệm trên động vật đã chứng minh tác dụng có lợi của hoạt chất này đối với suy giảm trí nhớ và khả năng học tập.

Alkaloid từ cây dừa cạn còn chứng minh hiệu quả trong phòng ngừa các biến chứng trên mạch máu não trên bệnh nhân tăng huyết áp. Nhiều thử nghiệm trên người ghi nhận alkaloid từ cây dừa cạn cải thiện đáng kể hơn về hiệu suất trong các bài kiểm tra nhận thức toàn diện về trí nhớ, sự chú ý và sự tập trung. Chính những tác dụng này, alkaloid từ cây dừa cạn đã chứng minh có hiệu quả trên các bệnh nhân sa sút trí tuệ khi được sử dụng đúng liều lượng và thường xuyên.

ThS.BS. Hoàng Tiến Trọng Nghĩa

Các rối loạn này có thể do yếu tố di truyền, yếu tố môi trường, các vấn đề liên quan tới gene. Bệnh nhân có thể gặp 1 trong 3 rối loạn trên. 

Ở rối loạn học tập, trẻ thường chỉ khó khăn 1 kỹ năng như đọc, viết, tính toán còn trí thông minh vẫn bình thường. Nhiều đứa trẻ học rất giỏi toán nhưng việc đọc lại rất kém. Bác sĩ Yến nhấn mạnh đây không phải khuyết tật về trí tuệ hay tự kỷ.

Dấu hiệu rối loạn học tập như: 

1. Đọc từ không chính xác hoặc chậm và tốn nhiều công sức, đọc to từng từ đơn. 

2. Khó hiểu ý nghĩa của những gì đã đọc. Trẻ có thể đọc chính xác văn bản nhưng không hiểu trình tự. 

3. Kém chính tả, có thể thêm, bớt các nguyên âm hoặc phụ âm. 

4. Khó khăn khi diễn đạt như mắc nhiều lỗi ngữ pháp. 

5. Khó khăn trong việc nắm vững ý nghĩa số, các dữ kiện về số hoặc phép tính.

6. Khó khăn với các lập luận toán học.

Khi những biểu hiện trên kéo dài 6 tháng, cha mẹ nên cho trẻ đi kiểm tra để đánh giá sớm các rối loạn học tập. Can thiệp sớm mang lại hiệu quả tốt hơn, giảm ảnh hưởng tiêu cực cho trẻ.

Theo bác sĩ Yến, việc can thiệp cho trẻ rối loạn học tập cần thời gian dài với nhóm hỗ trợ từ bác sĩ tâm thần, chuyên khoa tâm lý, ngôn ngữ, giáo dục. Qua đó, trẻ có thể có các mối quan hệ bạn bè bình thường, học tập tốt hơn.

Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở phụ nữ và trẻ em còn ở mức có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng. Cụ thể, tỷ lệ thiếu máu ở trẻ em dưới 5 tuổi là 19,6%; phụ nữ có thai là 25,6%; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi thiếu vitamin A tiền lâm sàng (chưa có biểu hiện bệnh) là 9,5%. Gần 60% trẻ em dưới 5 tuổi bị thiếu kẽm (theo kết quả Tổng Điều tra dinh dưỡng toàn quốc năm 2019-2020).

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, thiếu vi chất dinh dưỡng là những nguyên nhân chính dẫn tới thanh niên Việt Nam thấp. Ngoài ra, thiếu vi chất dinh dưỡng còn ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, tới sự phát triển thể lực, tầm vóc, trí tuệ, cản trở sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của trẻ em; ảnh hưởng khả năng sinh sản cũng như năng suất lao động khi trưởng thành. 

Vì vậy, chăm sóc dinh dưỡng theo vòng đời từ giai đoạn trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, lứa tuổi học đường, trẻ vị thành niên, người trưởng thành và người cao tuổi là đặc biệt quan trọng trong phòng chống suy dinh dưỡng, thiếu vi chất dinh dưỡng và nâng cao tầm vóc của người Việt Nam.

Để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng, Bộ Y tế khuyến cáo:  

- Bữa ăn hàng ngày cần đa dạng và phối hợp nhiều loại thực phẩm; lựa chọn và sử dụng thực phẩm có tăng cường vi chất dinh dưỡng.

- Cho trẻ bú sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh. Nuôi trẻ hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu; cho trẻ bú mẹ đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn.

- Sử dụng các thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng sẵn có ở địa phương cho bữa ăn bổ sung hàng ngày của trẻ; thêm mỡ hoặc dầu ăn để tăng cường hấp thu vitamin A, vitamin D.

- Cho trẻ trong độ tuổi uống vitamin A 2 lần/năm.

- Trẻ từ 24 đến 59 tháng tuổi cần được uống thuốc tẩy giun 2 lần/năm. Thực hiện vệ sinh ăn uống, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường để phòng chống nhiễm giun, sán.

- Phụ nữ tuổi sinh đẻ, phụ nữ có thai cần uống viên sắt/axit folic hoặc viên đa vi chất theo hướng dẫn.

Hoàng Linh