Lễ hội thường diễn ra ở nơi có di tích, di sản, nên ở đây chúng tôi xin được khái quát một số thông tin về thực trạng quản lý tại các nơi này. Di tích, di sản khi có mối lợi thì rất nhiều người, nhiều cơ quan muốn quản lý, còn khi có vấn đề hoặc khi không có lợi ích gì thì sẽ thấy sự né tránh, đùn đẩy, thậm chí là vô thừa nhận. Điển hình ở các di tích khi có nguồn thu thì có rất nhiều người, nhiều cơ quan các cấp sẽ nhận ngay (có trường hợp xin về hưu sớm hoặc xin ra khỏi cơ quan nhà nước để làm trụ trì, quản lý di tích...). 

Có một thời gian khi quản lý các di tích còn chưa chặt chẽ thì nhiều doanh nghiệp còn xin được làm các di tích, chùa, đền miễn phí để được quản lý nguồn thu - xem đây là một công việc kinh doanh có lợi nhuận cao, nhanh thu hồi vốn. Thậm chí rất phổ biến một thời, dưới chiêu bài xây dựng di tích để chiếm đất, làm dự án bất động sản, làm cho di tích thì ít mà cho bản thân thông qua việc bán bất động sản thì nhiều.

Hiện tượng quản lý yếu kém hoặc vô trách nhiệm xảy ra ở nhiều di tích, nhưng chỉ khi báo chí lên tiếng hoặc lãnh đạo cấp trên chỉ đạo thì nơi quản lý di tích, di sản mới phản ứng chiếu lệ một cách yếu ớt, chủ yếu là chống chế hoặc phủ nhận trách nhiệm, thậm chí sẽ đổ lỗi cho ai đó.

Lễ hội: Xử phạt ai-Ai xử phạt

Căn cứ Chỉ thị số 41-CT/TW ngày 5.02.2015 của Ban Bí thư T.Ư Đảng về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý lễ hội và Công điện số 229/CĐ-TTg ngày 12.02.2015 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý và tổ chức lễ hội, đối với các lễ hội có yếu tố bạo lực, phản cảm, gây bức xúc trong dư luận, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã khuyến nghị các địa phương vận động cộng đồng dân cư không tổ chức hoặc có hình thức tổ chức văn minh, phù hợp với xu thế thời đại. Trước đó, Bộ đã chỉ đạo rà soát các lễ hội có tục hiến sinh nhằm loại bỏ những tập tục lạc hậu; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức các cuộc hội thảo, tọa đàm lấy ý kiến của người dân, nhà quản lý, các nhà khoa học để tìm các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội.

Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục quán triệt và tập trung chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 14/1998/CT-TTg của Thủ tướng về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội; Nghị định số 103/2009/NĐ-CP ngày 6.11.2009 của Chính phủ ban hành quy chế hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng; Nghị định số 75/2010/NĐ-CP ngày 12.7.2010 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa.

Tuy nhiên, văn bản chỉ đạo rất nhiều, nhưng việc thực hiện có lúc, có nơi còn thiếu nghiêm túc và các chế tài chưa đủ mạnh để răn đe.

Đánh giá về công tác tổ chức lễ hội đầu năm 2017, Chánh thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng "các mặt tốt của lễ hội năm nay tương đối nhiều, trong đó có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, ban tổ chức quản lý lễ hội của các địa phương cũng chuyên nghiệp hơn, và cái được lớn nhất là nhân dân và cả xã hội không đồng tình với các lễ hội phản cảm".

Còn về việc phối hợp quản lý, Chánh Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nói: “... ví dụ khi chúng tôi muốn phối hợp với Tổng cục thể thao tổ chức cướp phết như một hình thức thể thao nhưng nhân dân không đồng tình, vì cướp phết lâu nay là văn hoá của họ.

Việc quản lý lễ hội vô cùng khó khăn trong bối cảnh hiện nay, vì hoạt động lễ hội lại gắn với yếu tố kinh tế... vấn đề yếu tố kinh tế tạo mục đích trục lợi tại các lễ hội. Dẫn chứng như việc dù Bộ đã có chỉ đạo nhưng lễ hội chọi trâu ở nhiều địa phương vẫn được thực hiện vì có lợi nhuận về kinh tế, đó là “trục lợi”.

Như ở Yên Bái ngày 12.02 vừa rồi vẫn tổ chức chọi trâu. Ở Yên Bái thì có doanh nghiệp đứng đằng sau, bởi vì doanh nghiệp đầu tư vào trâu chọi, sau đó phối hợp với địa phương tổ chức lễ hội, bán vé, bán thịt trâu, thu lời tương đối lớn nên vẫn người ta vẫn rất ham”.

Như vậy, việc xử lý sai phạm cụ thể như thế nào cũng đang là vấn đề gây lúng túng với cơ quan chức năng. Nếu chỉ phạt một vài triệu đồng thì nhiều nơi sẵn sàng chịu phạt để tiếp tục thu lời. Như Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: “Bộ vẫn đang đề nghị các địa phương tăng cường trách nhiệm quản lý là chính. Còn Nghị định cũng đã quy định rõ việc tổ chức các lễ hội không đúng quy định, vi phạm pháp luật thì phải xử phạt, nhưng cụ thể là việc chọi trâu này phải xử phạt như thế nào, hiện nay cơ quan chức năng vẫn đang lúng túng vì chưa biết phải vận dụng văn bản nào để xử lý”.

Tại mục 2 Công điện số 162/CĐ-TTg ngày 09.02.2011 đã quy định rõ: "Cơ quan, đơn vị chủ trì tổ chức lễ hội phải chịu trách nhiệm về nội dung chương trình, công tác tổ chức, quy mô, cấp độ của lễ hội. Việc mời khách trung ương cần phải có ý kiến thống nhất của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch". Tuy nhiên cho đến nay, qua theo dõi chưa thấy địa phương nào hoặc sự kiện nào lấy ý kiến thống nhất của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc mời khách trung ương như Công điện yêu cầu. Như vậy, Công điện là công điện còn việc thực hiện hay không thì tùy ai muốn làm thì làm và không thì thôi cũng chẳng sao cả. 

Vai trò của trung ương và địa phương

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhiều năm trước đã có văn bản tham mưu, hướng dẫn và yêu cầu thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại các di tích, di sản, lễ hội đối với Ban Tổ chức cũng như những người tham gia lễ hội như Kết luận số 51-KL/TW ngày 22.7.2009 của Bộ Chính trị Khóa X về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 27/CT-TW ngày 12 tháng 01 năm 1998 của Bộ Chính trị Khóa VIII về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; Chỉ thị số 14/1998/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, Nghị định số 103/2009/NĐ-CP ngày 06.11.2009 của Chính phủ ban hành quy chế hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng; Nghị định số 75/2010/NĐ-CP ngày 12.7.2010 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa, Công điện số 162/CĐ-TTg ngày 09.02.2011, Quyết định số 2245/QĐ-BVHTTDL năm 2012 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch...

Trong các văn bản chỉ đạo của các cấp đã phân định rõ thẩm quyền và giới hạn của các cơ quan Trung ương và cơ quan địa phương, nhưng kết quả thực hiện và tính nghiêm túc thực hiện thì hết sức lúng túng và mờ nhạt vai trò có lẽ do một phần thiếu chế tài cụ thể, tính gương mẫu không có nên một số địa phương chỉ vì mối lợi trước mắt mà phớt lờ hết tất cả để trục lợi.

TS Khoa học Phan Đình Tân - Phó chủ nhiệm chuyên trách Hội đồng lý luận phê bình văn học nghệ thuật Trung Ương.

Các cuộc đàm phán hòa bình cho cuộc chiến ở Ukraine có thể sẽ bắt đầu vào mùa đông năm nay, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk ngày 10/12 thông báo khi ông phác thảo một loạt các cuộc họp trong bối cảnh Warsaw tìm cách đóng vai trò dẫn đầu nỗ lực đàm phán trong việc chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Ba Lan là một trong những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất cho Kiev kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine từ năm 2022. Thủ tướng Tusk cho biết Warsaw sẽ tham gia sâu vào bất kỳ cuộc đàm phán nào liên quan tới tình hình Ukraine khi nước này đảm nhận chức chủ tịch luân phiên của Liên minh châu Âu vào ngày 1/1 năm tới.

"Tôi sẽ có một loạt các cuộc thảo luận chủ yếu liên quan đến tình hình bên ngoài biên giới phía đông của chúng tôi", ông nói trong một cuộc họp của chính phủ.

"Như các bạn có thể tưởng tượng, phái đoàn của chúng tôi sẽ cùng chịu trách nhiệm về lịch trình chính trị và tình hình các cuộc đàm phán, vốn có thể bắt đầu vào mùa đông năm nay", ông nhấn mạnh.

Ông Tusk cho biết Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ đến thăm Warsaw vào ngày 12/12 để tóm tắt về các cuộc đàm phán với Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Paris vào cuối tuần trước.

Ông cho biết ông liên tục liên lạc với các đồng minh ở Bắc Âu và Baltic của Warsaw, và Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ đến thăm Warsaw vào những ngày đầu Ba Lan giữ chức chủ tịch EU.

"Tôi thực sự muốn Ba Lan là quốc gia không chỉ có mặt mà còn định hình cho những quyết định này nhằm mang lại an ninh và bảo vệ lợi ích của Ba Lan", ông Tusk nói.

Ông Zelensky ngày 9/12 đã đề cập tới việc cần có một giải pháp ngoại giao cho cuộc chiến, động thái cho thấy Kiev ngày càng cởi mở hơn với phương án thương lượng.

Tuy nhiên, ông cáo buộc rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin không muốn chấm dứt cuộc chiến và chỉ có biện pháp quân sự mới có thể khiến Moscow chấp nhận đàm phán.

Điện Kremlin ngày 10/12 tuyên bố rằng cuộc chiến sẽ tiếp tục cho đến khi các mục tiêu do ông Putin đặt ra đạt được bằng biện pháp quân sự hoặc thông qua đàm phán.

Thời gian gần đây liên tiếp xảy ra các vụ việc các bạn trẻ "mây mưa" nơi công cộng. Nhiều cặp đôi còn bị ghi lại clip và phát tán trên mạng xã hội.

Cụ thể, tối 2/8, trên nhiều nhóm kín và công khai, người dùng mạng xã hội truyền nhau những clip ghi cảnh cặp đôi vô tư làm "chuyện ấy" tại một quán trà sữa. Trong clip, sau quá trình “mây mưa”, cặp đôi bị một nhân viên đến nhắc nhở và mời ra khỏi quán.

Cặp đôi bị quay clip khi đang "mây mưa" ở quán trà sữa

Ngày 29/7, cư dân mạng cũng truyền nhau những hình ảnh cắt ra từ một clip. Trong hình ảnh, người xem thấy rõ đôi trai gái thực hiện hành vi nhạy cảm trên ghế ở một rạp chiếu phim.

Ngày 13/4, một clip khác dài gần 9 phút ghi lại cảnh cặp đôi ôm hôn ngay tại ban công tầng 2 của một quán trà sữa cũng được chia sẻ trên mạng xã hội gây xôn xao.

Những sự việc liên tiếp diễn ra như vậy khiến dư luận vô cùng bức xúc. Nhiều người đặt câu hỏi: Liệu những cặp đôi này có bị xử lý theo quy định của pháp luật hay không?

Cặp đôi ở rạp chiếu phim.

Trao đổi với PV VietNamNet, luật sư Nguyễn Quang Ngọc, Giám đốc Công ty Luật Quốc Tế Thiên Việt, Thành viên Đoàn Luật sư TP. Hà Nội, cho biết, luật pháp không cấm việc quan hệ tình dục (QHTD) ở nơi công cộng. Tuy nhiên hành vi này lại vi phạm nghiêm trọng về phạm trù đạo đức và văn hóa lối sống.

Theo quy định của luật pháp, người đủ 16 tuổi trở lên được tự do QHTD. Tuy nhiên đối với người Việt Nam, ngoài vấn đề luật pháp thì yếu tố thuần phong mỹ tục là vô cùng quan trọng. Theo đó, hành vi quan hệ tình phục phải được thực hiện ở những nơi kín đáo.

“Việc các cặp đôi quan hệ tình dục ở quán trà, rạp chiếu phim hay các nơi công cộng đã trà đạp nghiêm trọng lên thuần phong mỹ tục của người Việt Nam”, luật sư Ngọc nói.

Xét về mặt luật pháp, nam luật sư cho biết ở một số nước thuộc khu vực Hồi giáo, hành vi QHTD nơi công cộng là hành vi cực kỳ nghiêm trọng, nếu bị phát hiện sẽ chịu hình phạt tù rất nặng, thậm chí bị tử hình.

“Tuy nhiên, đối với luật pháp Việt Nam, chúng ta chưa có quy định cho phép nhưng cũng chưa có quy định nào về việc điều chỉnh, xử lý việc QHTD ở nơi công cộng hoặc những hành vi tương tự như vậy. Do vậy, hành vi trên của các cặp đôi tuy phản cảm nhưng lại khó xử phạt”, luật sư Ngọc cho biết.

Một số ý kiến cho rằng, có thể xử lý các cặp đôi về tội gây rối trật tự công cộng. Mức phạt từ 100.000 - 300.000 đồng theo Khoản 1, Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP.

Luật sư Nguyễn Quang Ngọc

“Tuy nhiên, việc xử lý này không dễ”, luật sư Ngọc nói. Theo luật sư Ngọc, gây rối trật tự công cộng là hành vi cố ý. Họ ý thức được việc gây rối của mình sẽ làm mất trật tự an toàn xã hội. Nhưng ở đây, các cặp đôi không cố ý “làm chuyện ấy” trước mặt người khác. Họ nghĩ rằng, quán trà, cà phê đang vắng và không có ai biết đến hành vi của mình.

Do vậy, về mặt ý thức chủ quan, họ không cố ý tạo ra những hành vi gây rối trật tự công cộng mà chỉ là hành vi bộc phát trong một khoảng thời gian nào đó của 2 người trẻ tuổi mà thôi.

Việc xử phạt chỉ có thể được thực hiện nếu hành vi quan hệ tình dục của họ khiến nhiều người tụ tập hiếu kỳ, gây ảnh hưởng đến xã hội.

Đối với hành vi quay và phát tán clip QHTD, luật sư Nguyễn Quang Ngọc cho rằng, đây là hành vi nằm trong rất nhiều nhóm tội khác nhau.

“Đây là một hành vi cố ý. Ngay tại thời điểm cặp đôi thực hiện hành vi quan hệ tình dục những người quay clip hoàn toàn có cơ hội và thời gian để nhắc nhở những cặp đôi đó thực hiện hành vi ứng xử chuẩn mực. Nhưng ở đây, những người chứng kiến đã không làm gì, họ yên lặng quay clip và tung lên mạng”, luật sư Ngọc phân tích.

Nếu cặp đôi thấy bị ảnh hưởng danh dự, nhân phẩm, người bị quay clip có thể khởi kiện người quay và tung clip để các cơ quan chức năng xem xét về tội làm nhục, bôi nhọ danh dự nhân phẩm. Theo Điều 155 BLHS, hành vi này có thể bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 30 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

Ngoài ra, ở góc độ xã hội, hành vi quay cảnh giường chiếu và chia sẻ lên mạng nhằm mục đích câu view, câu like cho một lượng lớn người xem là hành vi nằm trong nhóm tội tuyên truyền văn hóa phẩm đồi trụy.

Tội này sẽ bị phạt từ 10 đến 100 triệu hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm theo Điều 326 Bộ luật Hình sự. Hoặc bị truy cứu theo điều 288 tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, viễn thông… với mức phạt tiền từ 30 - 200 triệu hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Quay trở lại với hành vi QHTD nơi công cộng của các cặp đôi liên tục diễn ra trong thời gian vừa qua, luật sư Ngọc cho rằng, việc này đã gióng hồi chuông cảnh tỉnh về lối sống vội, sống theo phong trào và ảnh hưởng quá lớn từ phim ảnh. Đồng thời các phụ huynh cần nhìn lại quan điểm và cách giáo dục giới tính, văn hóa ứng xử hệ thống giáo dục.

Nam luật sư cũng cho rằng, nên có những văn bản dưới luật giống như Bộ quy tắc ứng xử để tạo ra những chuẩn mực nhất định như vậy mới có thể có căn cứ cụ thể để xử phạt những hành vi này.

Tuy nhiên, theo luật sư Ngọc việc xử phạt chỉ mang tính vụ việc. Để ngăn chặn, hạn chế những hành vi này tiếp tục tái diễn trong cộng đồng cần phải xử lý từ gốc- đó là xuất phát từ hệ thống giáo dục.

“Nhà trường, xã hội và gia đình phải phối kết hợp với nhau để có cách giáo dục về giới tính, thói quen ứng xử nhằm triệt tiêu những hành vi này. Như vậy mới là giải pháp toàn diện”, luật sư Ngọc nói.

Phía sau hành động diễn 'cảnh nóng' nơi công cộng của giới trẻ

Việc giới trẻ Việt vô tư âu yếm, diễn "cảnh nóng" ngay nơi công cộng khiến nhiều bậc phụ huynh lo ngại.

Cặp đôi vô tư 'quan hệ' nơi công cộng: 'Phản cảm, vô văn hóa'

Hình ảnh các đôi trai gái vô tư quan hệ tình dục ở nơi công cộng như quán trà sữa, rạp chiếu phim, lớp học, bệnh viện... đang khiến rất nhiều người bức xúc.