Tâm sự: Con ruột có bầu sắp cưới, con gái riêng của vợ lại làm điều kinh khủng này

Trên cao tốc, nạn lấn làn ưu tiên càng trắng trợn bởi cảnh sát giao thông không thể rải quân khắp nơi. Bất kỳ ai từng lái xe trên cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ những dịp lễ đông người về quê đều dễ dàng chứng kiến những cú lấn làn khẩn cấp ngang nhiên, trắng trợn. Đã có những người bệnh bị đe dọa tính mạng vì thói coi thường pháp luật này của tài xế, như sự việc mùng 4 Tết Giáp Thìn (14/2/2024). Chiếc xe cấp cứu chở bệnh nhi một tháng tuổi từ Thanh Hóa đến Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) bị kẹt cứng trên cao tốc vì làn khẩn cấp chật cứng những ô tô lấn làn. Tình huống rất ngặt nghèo vì bình ôxy chỉ còn duy trì được trong 45 phút. Cảnh sát giao thông đã phải giành giật sinh mạng cho cháu bé bằng cách dùng xe chuyên dụng cố gắng mở đường để đưa bé đến bệnh viện.

Trước đó không lâu, vào ngày 5/1, trong tình trạng kẹt xe kéo dài 3km trên cao tốc TP.HCM - Trung Lương do một tai nạn liên hoàn, những người chứng kiến vừa phẫn nộ vừa đau lòng trước hình ảnh xe cứu thương hú còi bất lực khi làn khẩn cấp bị “nút” kín bởi hàng dài xe nối đuôi nhau.

Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định mức phạt đối với trường hợp chạy xe ở làn khẩn cấp hoặc phần lề đường của cao tốc là từ 3 - 5 triệu đồng. Không rõ do mức phạt này chưa đủ sức răn đe hay việc kiểm tra, giám sát để xử phạt còn quá lỏng lẻo mà tình trạng lấn làn đường ưu tiên vẫn chỉ tăng chứ không giảm.

Để giảm thiểu tình trạng tắc nghẽn trên cao tốc và nạn lấn làn, ngoài sự quyết liệt, cứng rắn hơn trong xử lý vi phạm, việc cải tiến hạ tầng giao thông cũng rất quan trọng. Tại sao chúng ta không mở làn đường nhanh có thu phí như một số nước khác, để những xe không thuộc diện ưu tiên nhưng có nhu cầu vượt khẩn cấp được đáp ứng với mức phí xứng đáng?

Nên nhớ rằng kẹt xe không phải là “đặc sản” của riêng Việt Nam. Ở các nước phát triển cũng xảy ra những vụ tai nạn trên cao tốc gây ùn tắc dài hàng chục km. Trong tình huống đó, các tài xế luôn kiên nhẫn xếp hàng chờ lực lượng chức năng xử lý. Tuy nhiên, tại một số nước, những người không thể chờ đợi còn có một lựa chọn khác, đó là sử dụng “làn đường nhanh có thu phí” (Express lane).

Express lane trên cao tốc phục vụ những tài xế có nhu cầu trả tiền để được đi làn riêng, nhanh hơn các xe đi ở làn thường. Sáng kiến này lần đầu được triển khai thực tế tại Đường 91, California, Mỹ vào năm 1995 và nhanh chóng chứng tỏ mức độ hữu ích. Theo số liệu của các cơ quan chức năng tại Mỹ, số vụ tài xế lấn vào làn khẩn cấp đã giảm chỉ còn bằng 1/10 lúc trước.

Những làn đường nhanh có thu phí thường áp dụng cho quãng ngắn dưới 20km tại những điểm thường xảy ra tắc nghẽn. Tài xế đi vào làn đường lúc giao thông thấp điểm không phải trả phí; việc thu phí được thực hiện linh hoạt khi mật độ giao thông tăng cao để đảm bảo tuyến đường luôn được thông suốt. Ví dụ, làn đường nhanh 405 tại Los Angeles có chiều dài khoảng 17km, mức phí cao nhất là 11,7 USD (khoảng 300 nghìn đồng) vào 7h ngày thứ 5, thấp nhất là 2,55 USD (khoảng 63 nghìn đồng) vào 6h các ngày.

Hoạt động thu phí diễn ra tự động, chỉ có điểm thu phí tại đầu và cuối tuyến đường.

Bạn có muốn trả mức phí cao để sử dụng làn đường nhanh trên cao tốc?

Ngoài Mỹ, nhiều quốc gia khác như Canada, New Zealand, Australia, Hà Lan, Tây Ban Nha, Anh, Áo, Nauy, Trung Quốc, Indonesia đã áp dụng loại đường này. Tại các quốc gia trên, Express lane phục vụ miễn phí những xe chở nhiều người, nhằm khuyến khích nhiều người đi chung một xe để giảm mật độ giao thông. 

Việt Nam cũng nên học hỏi các nước, nghiên cứu phát triển làn đường nhanh có thu phí, đặt cạnh làn đường khẩn cấp tại các điểm hay ùn tắc. Những tài xế có công việc gấp sẽ lựa chọn đóng tiền (theo hình thức thu phí không dừng) để đi vào làn này nhằm tiết kiệm thời gian. Các hoạt động trên làn này sẽ được giám sát bằng camera suốt tuyến đường. 

Khi nhu cầu vượt khẩn cấp được đáp ứng, tin rằng sẽ có rất ít xe đi vào làn đường dành cho phương tiện ưu tiên. Tài xế nào kẻ dám làm như vậy chắc chắn là những kẻ hoàn toàn vô đạo đức, coi thường pháp luật không có cách nào bào chữa, cần phải nghiêm trị. Một khi đã tồn tại làn nhanh có thu phí, cơ quan chức năng cần tăng mức phạt hành vi lấn làn ưu tiên lên nhiều lần, và việc kiểm soát phải đảm bảo 100% số kẻ vi phạm bị phát hiện, xử lý.

Thách thức, khó khăn lớn nhất cho việc triển khai hệ thống làn đường nhanh có thu phí là tốn kém chi phí rất lớn để mở rộng đường. Tuy nhiên, tiến bộ nào cũng có cái giá phải trả, và xét tình hình giao thông hiện nay, đầu tư là cần thiết để đem lại lợi ích tổng thể và lâu dài. Tại nhiều nhiều quốc gia, chính quyền cho các đơn vị tư nhân đầu tư xây dựng một phần hoặc toàn bộ và sau đó được khai thác thu phí trong một khoảng thời gian nhất định.

Rất mong đề xuất này được các cơ quan chức năng nghiên cứu để sớm thành hiện thực.

Bạn có đồng tình với ý kiến trên? Hãy chia sẻ ở box bình luận bên dưới.

Theo CNBC, Ả Rập Xê Út đang nghiên cứu thương hiệu xe điện của riêng mình, Ceer, và sở hữu khoảng 60% cổ phần tại hãng xe điện Lucid Motors. Quỹ đầu tư công của nước này cũng vừa rót thêm 1,8 tỷ USD vào Lucid.

Xe điện cũng đang dần bùng nổ tại Israel. Số lượng xe điện được giao trong nửa đầu năm ngoái cao hơn 210% so với cùng kỳ năm trước đó.

Tại Bahrain, Gauss Auto - một tập đoàn sản xuất của Mỹ - hợp tác với công ty Marson Group của Bahrain mở một nhà máy sản xuất xe điện.

“Ngày càng nhiều người nhận ra rằng các quốc gia phải làm gì đó để giải quyết vấn đề khí hậu. Tôi cho rằng các nước Trung Đông cũng không phải ngoại lệ”,Tammy Klein, Chủ tịch Hội đồng Xe điện, nói.

Những thay đổi mạnh mẽ trước làn sóng xe điện 

UAE đã bắt tay với Einride - công ty vận tải đường bộ sử dụng xe điện tự hành có trụ sở tại Thụy Điển- để mang tương lai xe điện đến với Trung Đông.

Einride – công ty xếp thứ 13 trong danh sách Disruptor 50, năm 2023 của CNBC - công bố hợp tác với Bộ Năng lượng và Cơ sở hạ tầng của UAE nhằm thiết lập hoạt động vận chuyển bền vững trong khu vực.

Dù chỉ là biên bản ghi nhớ nhưng sự kiện đánh dấu việc Einride gia nhập Trung Đông với kế hoạch phát triển đội xe tải điện tự hành lớn nhất khu vực. 5 năm là khoảng thời gian dự kiến để hoàn thành kế hoạch trên.

Theo Robert Falck, Giám đốc điều hành và người sáng lập của công ty, cho biết lần hợp tác này nêu bật những gì mà Einride có thể mang đến. Đó là sự chuyển đổi sang hoạt động vận chuyển hiệu quả và bền vững hoàn toàn bằng điện.

Được gọi là dự án Falcon Rise, Einride có kế hoạch triển khai mạng lưới vận chuyển hàng hóa trải dài hơn 300 dặm khắp Abu Dhabi, Dubai và Sharjah, bao gồm 2.000 xe tải điện, 200 xe tải tự lái và 8 trạm sạc.

Tammy Klein, Chủ tịch Hội đồng Xe điện rất lạc quan về ý tưởng mang tính chiến lược này. “Tôi cho rằng Einride có cách tiếp cận thú vị, về những gì mà họ có thể mang đến cho điện khí hóa và tự động hóa. Điều này thực sự phù hợp với một quốc gia nhỏ như UAE”,Klein cho biết.

Chính phủ Ả Rập Saudi cũng đang tài trợ cho cơ sở hạ tầng nhằm thúc đẩy việc chuyển đổi sang xe điện. Kể từ năm 2021, Sáng kiến Phát triển Cơ sở hạ tầng Sạc xe điện của Ả rập Xê Út (SEVCIDI) đã hướng tới mục tiêu lắp đặt 50.000 trạm sạc nội địa vào năm 2025.

Các hãng ôtô lớn ở Mỹ và Trung Quốc cũng đang cạnh tranh để giành chỗ đứng trên thị trường xe điện Trung Đông. GM đang chuẩn bị cho ra mắt hàng loạt mẫu xe mới tại Trung Đông.

Trung Quốc cũng thâm nhập vào khu vực Trung Đông. Bộ Đầu tư Ả Rập Xê Út vừa ký một thỏa thuận trị giá 5,6 tỷ USD với Human Horizons, một nhà sản xuất xe điện của Trung Quốc. Các công ty xe điện khác của Trung Quốc cũng đang tràn vào thị trường, bao gồm Zeekr ở Israel và BYD tại Jordan.

Trước làn sóng chuyển đổi sang xe điện mạnh mẽ, có thể mở đường cho các quốc gia khác trong khu vực hành động, chuyển đổi cơ sở hạ tầng nhằm hỗ trợ xe điện và chống biến đổi khí hậu.