Ca phẫu thuật thay khớp nhỏ tuổi nhất tại Vinmec

Bệnh nhi Trúc L. được chẩn đoán mắc ung thư tại vị trí đầu dưới xương đùi chân trái tại BVĐKQT Vinmec Times City. Qua quá trình theo dõi sát sao và hội chẩn để đưa ra phác đồ điều trị, đội ngũ bác sĩ của Khoa Phẫu thuật U xương và Phần mềm (Trung tâm Chấn thương chỉnh hình và Y học thể thao miền Bắc - BVĐKQT Vinmec Times City) đã quyết định thực hiện phẫu thuật bảo tồn chi cho bệnh nhi. Để đảm bảo phẫu thuật triệt căn khối u, các bác sĩ phải cắt rộng khối u, kế hoạch dự kiến thực hiện cắt rộng rãi đoạn xương đùi có chứa u dài 16cm, sau đó thay thế bằng xương nhân tạo.

Ngoài triển khai các kỹ thuật phức tạp trong phẫu thuật bảo tồn chi, các bác sĩ cũng đối diện với thách thức đến từ sự chênh lệch chiều dài chi sau phẫu thuật bởi bệnh nhi đang ở trong độ tuổi phát triển xương mạnh mẽ. Với phương pháp thay khớp thông thường, phần xương nhân tạo sẽ không tự dài ra giống như sự phát triển của xương người, dẫn đến chênh lệch độ dài của chân sau khi bệnh nhân trưởng thành có thể lên đến 5-7cm, ảnh hưởng đến chức năng chi thể cũng như tính thẩm mỹ. Nhằm giải quyết thách thức này, các bác sĩ quyết định sử dụng hệ thống khớp tăng trưởng trong phẫu thuật bảo tồn chi điều trị ung thư xương.

Đây là một loại khớp được thiết kế đặc biệt với khả năng điều chỉnh độ dài. Trước đây, khi muốn kéo dài chân sau phẫu thuật thay khớp, bệnh nhân sẽ lại phải trải qua những cuộc đại phẫu ghép xương. Bằng việc sử dụng khớp tăng trưởng, khi bệnh nhi cao lên sau 1 đến 2 năm và có sự chênh lệch giữa chân phẫu thuật với chân còn lại, các bác sĩ sẽ tiến hành tiểu phẫu kéo dài khớp tăng trưởng giống như sự phát triển tự nhiên của xương, bằng cách mở phần vít đã được chia theo từng nấc, từ đó cân bằng chiều dài hai chân. Bệnh nhi không phải trải qua phẫu thuật đau đớn và tốn kém.

Trúc L. là trường hợp bệnh nhi nhỏ tuổi nhất từ trước tới nay được phẫu thuật thay khớp tại Vinmec, vì vậy các loại khớp trên thị trường cũng không tương thích với xương của bệnh nhân. Để giải quyết bài toán này, các bác sĩ đã thiết kế khớp tăng trưởng riêng phù hợp với số đo của bệnh nhân và đặt in 3D để phục vụ ca phẫu thuật.

Chiều ngày thứ hai sau phẫu thuật, bệnh nhi đã có thể tập đi bằng khung tập đi, chiều ngày thứ 3 bệnh nhi đã có thể sử dụng nạng để tự di chuyển.

Video bệnh nhi tập đi

Xu hướng điều trị của thế giới

Phẫu thuật bảo tồn chi sử dụng khớp tăng trưởng là một bước tiến trong điều trị ung thư xương tại Việt Nam trong bối cảnh bệnh thường xảy ra ở người trẻ tuổi. Khi kỹ thuật này được áp dụng thành công, bệnh nhân và gia đình sẽ không còn phải đối mặt với những cuộc đại phẫu cắt cụt hay kéo dài chân đau đớn, tốn kém.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Trần Quang Sáng - Trưởng khoa Phẫu thuật U xương và phần mềm (BVĐKQT Vinmec Times City) cho biết thêm, chuyển từ các phẫu thuật cắt cụt sang các phẫu thuật bảo tồn chi trong điều trị ung thư xương đã trở thành xu hướng của thế giới khi những bằng chứng cho thấy không có sự khác biệt nhiều về tỷ lệ tái phát, di căn giữa hai phương pháp phẫu thuật. 

“Đặc biệt những nghiên cứu công bố gần đây cho thấy, tỉ lệ sống thêm của nhóm phẫu thuật bảo tồn cao hơn hẳn so với nhóm cắt cụt. Trong khi đó, việc phẫu thuật bảo tồn đem lại những lợi điểm rõ rệt về chức năng, thẩm mỹ và tâm lý cho bệnh nhân và gia đình”, bác sĩ Sáng nói.

Theo đại diện Vinmec, bệnh viện đã có thể thực hiện thành công phẫu thuật bảo tồn chi đến 80-90% các trường hợp ung thư xương tại Việt Nam nhờ sử dụng các phương pháp, công nghệ hiện đại tiếp cận các nước tiên tiến trên thế giới như phương pháp thay khớp tăng trưởng của bệnh nhi Trúc L.

Thế Định

Phụ nữ ở Đông Nam Bộ sinh rất ít con

Theo điều tra biến động dân số năm 2021 do Tổng cục Thống kê công bố (đây là số liệu chính thức mới nhất), trong 6 vùng kinh tế, có 4 vùng có mức sinh cao hơn mức thay thế, bao gồm: Trung du miền núi phía Bắc là 2,43 con; Bắc Trung Bộ, duyên hải miền Trung là 2,32 con; Tây Nguyên 2,36 con; Đồng bằng sông Hồng 2,37 con.

Hai vùng còn lại thì dưới mức sinh thay thế gồm Đồng bằng sông Cửu Long (1,82 con) và Đông Nam bộ là (1,61 con). Chênh lệch giữa mức sinh vùng cao nhất (Trung du miền núi phía Bắc) và vùng thấp nhất (Đông Nam bộ) là 0,82 con.

Tính theo đơn vị địa phương, TP.HCM là thành phố đông dân nhất cả nước (gần 10 triệu người), gấp 30 lần dân số Bắc Kạn (ít nhất), nhưng phụ nữ ở TP.HCM lại "lười" sinh nhất.

Chi cục Dân số TP.HCM cuối năm 2022 thông tin ước tính tổng tỷ suất sinh của thành phố này là 1,39 con. Kết quả Điều tra biến động dân số năm 2021 cho thấy mức sinh ở TP.HCM là 1,48 con/phụ nữ.

Bạc Liêu, Bình Dương, Tây Ninh, Cần Thơ đều có mức sinh dưới 1,7 con. Trong khi đó, ở Hà Tĩnh, mỗi phụ nữ sinh tới gần 3 con, cao nhất cả nước. 

Năm 2021, mỗi phụ nữ ở khu vực thành thị sinh 1,64 con, thấp hơn con số 2,4 ở khu vực nông thôn. Theo cơ quan chuyên môn, sự khác biệt mức sinh là do các cặp vợ chồng ở thành thị được tiếp cận với các nguồn thông tin dễ dàng hơn, nhận thức tốt hơn về lợi ích của gia đình ít con mang lại so với các cặp vợ chồng ở nông thôn.

Việc dễ dàng tiếp cận các cơ sở y tế cung cấp các dịch vụ kế hoạch hóa gia đình cũng giúp họ tránh mang thai và sinh con ngoài ý muốn.

Ngoài ra, nhờ điều kiện sống ở khu vực thành thị tốt hơn khu vực nông thôn, do đó trẻ em ở thành thị được chăm sóc tốt hơn trẻ em nông thôn, dẫn đến tỷ lệ chết sơ sinh và chết trẻ em ở thành thị thấp hơn ở nông thôn, từ đó góp phần làm giảm nhu cầu sinh thay thế ở khu vực này.

Người Hà Nội kết hôn sớm hơn TP.HCM

Tuổi kết hôn lần đầu trung bình trên cả nước năm 2021 là 26,2 tuổi (cao hơn 0,5 tuổi so với năm 2020). Trung bình nam giới Việt Nam lần đầu kết hôn ở tuổi 28,3 còn nữ là 24,1.

Ở vùng Đông Nam bộ (Bình Dương, Đồng Nai, Vũng Tàu, TP.HCM...), đàn ông kết hôn khi gần 30 tuổi, nữ là hơn 26. Trong khi ở đồng bằng sông Hồng (như Hà Nội, Nam Định, Thái Bình...), nam giới kết hôn lần đầu trung bình ở tuổi 28, nữ gần 24. 

Nếu xét theo địa phương, TP.HCM là thành phố có độ tuổi kết hôn lần đầu trung bình cao nhất, lên tới 29 tuổi. Trong đó, đàn ông TP.HCM kết hôn lần đầu ở tuổi 30,5; nữ là 27,5. Người Hà Nội kết hôn sớm hơn, trung bình ở tuổi hơn 26, trong đó nam giới kết hôn lần đầu khi 28,3 tuổi, nữ là 24,5.

Địa phương có độ tuổi kết hôn lần đầu trung bình thấp nhất cả nước là Lai Châu, 21,6 tuổi.  

Nghị định 49 có một số điểm mới về phát triển và quản lý NƠXH, trong đó quy định về quỹ đất dành để phát triển NƠXH đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị. 

Nếu như Nghị định 100 quy định, chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị tại đô thị hoặc quy hoạch đô thị loại 3 trở lên, không phân biệt quy mô diện tích đất, phải dành 20% quỹ đất đã đầu tư hạ tầng để xây dựng NƠXH. 

Thì nay, Nghị định 49 quy định, chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô rừ 2ha trở lên tại đô thị lớn (đô thị loại đặc biệt và đô thị loại I) hoặc 5ha trở lên tại đô thị loại II và loại III, phải dành 20% quỹ đất đã đầu tư hạ tầng để xây NƠXH. 

Một dự án nhà ở xã hội tại TP.HCM.

Trường hợp chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô dưới 2ha tại các đô thị lớn hoặc nhỏ hơn 5ha tại đô thị loại II và loại III thì không phải dành 20% quỹ đất để xây dựng NƠXH. Tuy nhiên, chủ đầu tư phải có nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất cho toàn bộ diện tích đất của dự án. 

Bên cạnh đó, Nghị định 49 còn quy định chi tiết hơn về mức vốn vay, lãi suất và thời hạn vay đối với người có nhu cầu mua, thuê mua NƠXH. 

Cụ thể, người mua, thuê mua NƠXH có thể vay tối đa 80% giá trị hợp đồng nhà. Trường hợp xây mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà thì mức vay tối đa 70% giá trị dự toán hoặc phương án vay, nhưng tối đa không quá 500 triệu đồng và không vượt quá 70% giá trị tài sản đảm bảo. 

Lãi suất vay mua, thuê mua NƠXH tại Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ do Thủ tướng Chính phủ quyết định theo từng thời kỳ. Còn với lãi suất vay mua, thuê mua NƠXH tại các tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước chỉ định không được vượt 50% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng thương mại trong từng thời kỳ. 

Về thời hạn vay, người mua, thuê mua NƠXH được vay tối đa 25 năm kể từ ngày giải ngân khoản vay đầu tiên. 

Ngoài những điểm mới của Nghị định 49 về phát triển và quản lý NƠXH, Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành quyết định về lãi suất ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội để mua, thuê mua NƠXH giai đoạn 2021 – 2022. 

Theo đó, mức lãi suất ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội áp dụng đối với các khoản vay có dư nợ để mua, thuê mua NƠXH, xây mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở là 4,8%/năm. 

Mạo danh đơn vị phân phối độc quyền để lừa bán nhà ở xã hội

Mặc dù không hề được chủ đầu tư uỷ quyền phân phối nhà ở xã hội tại dự án The Western Capital, thế nhưng Công ty An Lạc Tân vẫn đứng ra thu tiền của nhiều khách hàng.

Chuyển đổi số y tế diễn ra còn chậm 

Số hóa y tế đã và đang diễn ra mạnh mẽ. Bộ Y tế đã đưa ra lộ trình đến hết năm 2023 các cơ sở khám chữa bệnh hạng I nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, phải triển khai hồ sơ bệnh án điện tử (EMR). Tuy nhiên cho đến ngày 23/4/2024, cả nước chỉ có 77 bệnh viện hoàn thành công bố.

So với con số gần 1.400 bệnh viện, Bộ Y tế nhận định việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử đang thực hiện rất chậm. Mặc dù có lợi cho cả người bệnh và bệnh viện, hầu hết các cơ sở y tế chia sẻ về nhiều khó khăn như: liên thông dữ liệu cần hạ tầng, đầu tư lớn, việc quản lý và tích hợp dữ liệu khi chuyển từ bệnh án giấy vẫn là một thách thức khó giải.

Nguồn dữ liệu xuất phát từ các bệnh viện, phòng khám rất lớn và đa dạng, bao gồm dữ liệu cá nhân, các thông số bệnh tật, ghi chú lâm sàng, hình ảnh chẩn đoán, dữ liệu dịch tễ học và hành vi người bệnh. Các dữ liệu này đang được thu thập và lưu trữ trong các hệ thống thông tin y tế như HIS, RIS, LIS, PACS...

Vấn đề ở chỗ các hệ thống này lại phân tán, tách rời và chưa được tích hợp. Việc không tuân theo bất kỳ tiêu chuẩn kết nối nào gây khó khăn cho việc liên thông và đọc hiểu lẫn nhau.

Liên thông các hệ thống bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo?

Để tháo gỡ vướng mắc, đồng thời đẩy nhanh tiến độ hoàn thành mục tiêu, ngành y tế cần sớm có một hạ tầng đồng bộ, liên thông các hệ thống thông tin y tế hiện có, làm chủ dữ liệu bằng một hạ tầng công nghệ quản trị đủ mạnh, đủ thông minh, giúp lưu trữ và xử lý được hàng triệu dữ liệu mới mỗi ngày. Các chuyên gia đã chỉ ra rằng, chính AI sẽ là chìa khoá giúp sức.

Năng lực xử lý của AI rất lớn, bao gồm và không giới hạn ở việc lưu trữ, quản trị, sàng lọc, phân tích dữ liệu thông qua công nghệ ngôn ngữ lớn (Large language models), học máy (Machine learning), học sâu (Deep learning)... Các năng lực này chính là chìa khoá tháo gỡ các trở ngại, tiến tới chuyển đổi số toàn diện.

Trong bối cảnh này, DrAid™ Quản lý Dữ liệu Y tế do VinBrain - startup về công nghệ y tế thuộc Vingroup phát triển, được cho là sẽ ứng dụng trong việc khai thác thành công công nghệ trí tuệ nhân tạotạo sinh (Generative AI) cho quản lý dữ liệu Y tế để phục vụ cho chuyển đổi số lĩnh vực này.

Trọng tâm của giải pháp này là (hồ dữ liệu - data Lake) hạ tầng cơ sở giúp lưu trữ, kết nối, sàng lọc, tiến tới chuẩn hoá kho dữ liệu y tế từ nhiều hệ thống dữ liệu khác nhau. Từ đó hoàn thành tiến trình đồng bộ, xây dựng hệ thống số hóa hoàn chỉnh trọn đời cho các bệnh viện, cơ sở y tế.

Một trong những ưu điểm quan trọng của hồ dữ liệu là khả năng kết nối không giới hạn, đa chiều giữa các cơ sở y tế từ tuyến trung ương đến tuyến cơ sở, từ bệnh viện lớn đến các trạm y tế cơ sở. Tuy nhiên, điều kiện cần của việc triển khai thành công là các cơ sở y tế đều phải tích hợp sẵn hệ thống bệnh án điện tử. Điều này không chỉ giúp cải thiện quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh cho người dân mà còn tạo ra sự đồng bộ và hiệu quả trong quản lý dữ liệu y tế trên toàn quốc.

Tính hiệu quả của việc áp dụng AI vào quản lý dữ liệu y tế tại Việt Nam cần có thời gian đánh giá chi tiết, mặc dù công nghệ này đã chứng minh được giá trị tại các quốc gia phát triển, có ngành công nghệ và y tế đi trước chúng ta 5-10 năm. Những nền tảng ứng dụng AI như DrAid™ không chỉ giúp tăng cường khả năng đáp ứng của hệ thống y tế trước những thách thức lớn như dịch bệnh, mà còn mở ra cơ hội mới trong công tác nghiên cứu phát triển và đào tạo.

Nhờ vào việc phân tích và khai thác dữ liệu lớn (big data), nhà nghiên cứu có thể tìm ra những mô hình dự đoán và phòng ngừa bệnh mới, mang lại các giá trị to lớn và hữu ích cho người dân.